مکان های مقدس در مسجد الحرام

پرسش :

مکان های مقدس در مسجد الحرام کدامند؟



پاسخ :

۱ . حَطيم

بخشى از مسجد الحرام و مقدّس ترين مكان آن، حَطيم است كه حدود آن، عبارت اند از : رُكن حجر الأسود، درِ كنونى كعبه و مقام ابراهيم.[۱]اين منطقه پُر ازدحام است و مردم براى استلام حجر و رسيدن به درِ كعبه جهت دعا و وداع، يكديگر را لِه مى كنند. از اين رو، آن را «حَطيم» ناميده اند؛ يعنى جايى كه به همديگر فشار مى آورند و يكديگر را له مى كنند .

۲ . مُلتَزَم

به مُلتزَم، «مُتَعوَّذ»[۲]و «مَدعى»[۳]هم مى گويند. بخشى از ديوار پشت كعبه است كه در نزديكى رُكن يمانى و تقريبا روبه روى درِ كنونى قرار دارد. اين امر، مورد اتّفاق عالمان و فقيهان شيعه است ؛[۴]ولى نزد محدّثان اهل سنّت، اختلافى است: برخى، آن را ميان رُكن و مقام ابراهيم[۵]مى پندارند و بسيارى، آن را ميان درِ كنونى كعبه و رُكن حجر الأسود مى دانند[۶]. احتمالاً منشأ اين قول، التزام و دعاى پيامبر صلى الله عليه و آله در اين مكان بوده است كه شيعه نيز استلام آن را بويژه هنگام وداع، مستحب مى داند .[۷]

۳ . مُستَجار

مستجار، درِ غربى كعبه است كه ابراهيم عليه السلام آن را در پشت كعبه[۸]بنا نهاد و قريش به هنگام تجديد بناى كعبه، آن را نابود كردند. جاى اين در، كنار مُلتزَم است و آداب و دعاى آن، همان دعا و آداب مُلتزَم است .[۹]از اين رو، محدّثان و فقيهان، آن را با ملتزم، يكى دانسته اند[۱۰]. در يك حديث با سندى نامعتبر، مُستجار، ميان حجر الأسود و درِ كعبه خوانده شده است .[۱۱]


[۱]. ثواب الأعمال : ص ۲۴۴ ح ۳ ، علل الشرائع : ص ۴۰۰ باب ۱۴۱ .

[۲]. الكافى : ج ۴ ص ۴۱۰ ح ۳ ، تهذيب الأحكام : ج ۵ ص ۱۰۷ ح ۳۴۷ .

[۳]. أخبار مكّة ، ازرقى : ج ۱ ص ۳۴۷ .

[۴]. الكافى : ج ۴ ص ۵۳۲ ح ۳ و ص ۴۱۰ ، تهذيب الأحكام : ج ۵ ص ۱۰۷ وص ۱۰۸ ح۳۵۰ ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۱۴ ، بحار الأنوار:ج ۷۴ ص ۳۲۷ ح ۹۷ (توضيح مجلسى در ذيل حديث) ، مدارك الأحكام : ج ۸ ص ۱۶۳ ، جواهر الكلام : ج ۷ ص ۱۹۱ .

[۵]. المعجم الكبير : ج ۱۱ ص ۲۵۴ ح ۱۱۸۷۳ .

[۶]. الموطّأ : ج ۱ ص ۴۲۴ ح ۲۵۱ ، سنن أبى داوود : ج ۲ ص ۱۸۱ ح ۱۸۹۹ ، سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۹۸۷ ح ۲۹۶۲ ، مسند ابن حنبل : ج ۵ ص ۲۹۴ فصل عبد الرحمان بن صفوان ، أخبار مكّة ، فاكهى : ج ۱ ص ۱۶۰ باب ذكر الملتزم ، أخبار مكّة ، ازرقىّ : ج ۱ ص ۳۴۷ و ۳۴۹ ، السنن الكبرى : ج ۵ ص ۱۵۰ ح ۹۳۳۲ .

[۷]. الكافى : ج ۴ ص ۵۳۲ ح ۴ ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۳۳ .

[۸]. تفسير القمّى : ج ۱ ص ۶۲ . نيز ، ر.ك: مهج الدعوات : ص ۳۲۱ .

[۹]. الكافى : ج ۴ ص ۴۱۱ ح ۵ ، تهذيب الأحكام : ج ۵ ص ۱۰۴ ح ۳۳۹ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۵۳۳ ،ر.ك:بحار الأنوار: ج ۹۹ ص ۳۴۳ ح ۱۷ ، إشارة السبق ، حلبى : ص ۱۳۲ ، شرائع الإسلام : ج ۱ ص ۳۰۹ .

[۱۰]. بحار الأنوار : ج ۷۴ ص ۳۲۷ ذيل حديث ۹۷ و ج ۷۶ ص ۳۶ ذيل حديث ۳۳ ، المهذّب ، ابن بَرّاج : ص ۲۳۳ ، الوسيلة ، ابن حمزه : ص ۱۷۳ و ۱۹۱ ، مجمع الفائدة و البرهان : ج ۷ ص ۱۰۴ ، ذخيرة المعاد : ص ۶۳۴ ، التحفة السنيّة : ص ۱۸۷ .

[۱۱]. الكافى : ج ۴ ص ۵۳۲ ح ۴ .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت