تولید کتاب‌های عمومی و ترویجی و راه‌اندازی جریان نشر کتب کودک دینی

حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا در ابتدای این نشست با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری موسسه دارالحدیث گفت:
این موسسه اواخر دهه ۶۰ و در سال‌های ۶۷ و ۶۸ شکل گرفت. در ابتدا در زیرزمین منزل مسکونی حجت‌الاسلام ری شهری تعدادی از طلبه‌ها جذب شدند و کار تکمیل کتاب «میزان‌الحکمه» ایشان در آنجا دنبال شد. بعدها به تدریج این موسسه توسعه یافت و در سال ۱۳۷۴ در همان کوچه و در ساختمانی با پیام مقام معظم رهبری رسماً افتتاح شد.

وی ادامه داد: در ابتدا این مرکز به فعالیت‌های تحقیقاتی خود ادامه می‌داد و به عبارتی یک مرکز پژوهشی بود، بعدها اما محققان این مرکز دانشکده علوم و حدیث را تاسیس کردند. رشته علوم حدیث نیز تنها رشته‌ای بود که توسط این گروه طراحی و تصویب و سپس با مجوز وزارت علوم دانشکده علوم و حدیث جنب آستان عبدالعظیم حسنی راه‌‌اندازی شد. چهار سال بعد رشته حدیث نیز ایجاد و گرایش‌هایی مانند کلام، تفسیر، نهج‌البلاغه و اخلاق در مقطع کارشناسی ارشد تصویب شد. ۱۰ سال بعد دانشکده علوم حدیث در سال ۸۴ افتتاح شد و سپس پس از سه سال به‌تدریج مرکزیت آن به سمت قم رفت. در نهایت نیز مجوز دانشگاه علوم‌ و حدیث رسما از سوی وزارت علوم صادر شد که مرکز آن در قم است و پردیس آن در آستان عبدالعظیم حسنی قرار دارد.

وی افزود: با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی استان اصفهان نیز شعبه دیگری از این دانشگاه در اصفهان دایر شده است.

تولید ۳۴۰ عنوان کتاب طی ۲۰ سال پژوهش
حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا در ادامه توضیحاتی را درباره پژوهشگاه قرآن و حدیث ارائه کرد و گفت: این پژوهشگاه نیز با مجوز رسمی وزارت علوم آغاز به کار کرده و در چهار پژوهشکده بیش از ۲۰۰ محقق طی ۲۰ سال اقدامات پژوهشی متعددی را داشته است. نتایج کارهای پژوهشی این گروه افزون بر ۳۴۰ عنوان کتاب است که بسیاری از این عناوین دارای چندین مجلد هستند.

به گفته این مقام مسئول، اگر مجلدات ۱۶ جلدی منتشر شده توسط این مرکز را در نظر بگیریم، موسسه دارالحدیث بیش از ۶۵۰ جلد کتاب به صورت میانگین منتشر کرده است. همچنین برخی عناوین منتشر شده که کتاب درسی بوده و متعلق به دانشگاه علوم و حدیث است با همکاری سازمان انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

وی با بیان اینکه مرکز پژوهشی دارالحدیث طی یک سال کاری بیش از ۴۰ عنوان کتاب جدید تولید کرده است، افزود: با توجه به نیاز مرکز نشر از همان ابتدا کارهای کسب مجوز انتشارات صورت گرفت و اکنون انتشارات دارالحدیث به عنوان یک ناشر تقریباً شناخته شده در بازار نشر کشور فعالیت می‌کند. عمده کارهای پژوهشگاه دارالحدیث پژوهشی و رویکرد اصلی موسسه نیز حدیث و قرآن است.

وی عنوان کرد: منابع در نظر گرفته شده نیز شامل معارف، حدیث، قرآن، تفسیر، کلام، اخلاق، روانشناسی، جامعه‌شناسی و ... است. همچنین نزدیک به سه سال است که در کنار پیگیری رویکرد اصلی موسسه که بحث معارف و حدیث است، سعی کردیم تا رویکرد عمومی و ترویجی را هم دنبال کنیم.

تولید کتاب‌های تخصصی هزینه‌بر است
مدیر انتشارات دارالحدیث در همین باره توضیح داد: همانطور که می‌دانید بیشتر کتاب‌هایی که این موسسه منتشر می‌کند تخصصی است و مخاطب عام نمی‌تواند از آن استفاده کند. بنابراین ما برخی از آثار پژوهشی چندین جلدی خود را در قالب‌های کوچکتر برای مخاطب عام تولید کرده‌ایم، به طور مثال مجموعه شانزده جلدی میزان‌الحکمه در دو جلد برای مخاطب عام ارائه شده است.

وی تاکید کرد: آیت‌الله ری‌شهری به ضرورت انتشار آثار عمومی برای مخاطبان عام پی برده و به همین دلیل تولید آثار ترویجی و عمومی در دستور کار معاونت فرهنگی و هنری موسسه دارالحدیث قرار گرفته است. بر این اساس طی دو سال اخیر بیش از ۴۰ عنوان کتاب عمومی و ترویجی برای مخاطب عام تولید شده که از آن جمله می‌توان به آثاری چون مجموعه ۶ جلدی «رستاخیز کربلا»، «گزیده موسوعه دانشنامه امام حسین» و ... اشاره کرد.

به گفته حجت‌الاسلام سبحانی نیا، تولید کتاب‌های تخصصی که مخاطبان خاص دارد هزینه‌بر است و از آنجایی که انتشارات دارالحدیث باید به صورت مستقل به کار خود ادامه دهد و بودجه‌ای را از موسسه دارالحدیث دریافت نمی‌کند، به همین دلیل برای تامین منافع مادی تولید کتاب‌های عمومی و ترویجی در ماموریت این انتشارات قرار گرفته است.

انتشار ۱۱ عنوان کتاب در حوزه کودک و نوجوان
این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنانش درباره فعالیت‌های انتشارات دارالحدیث در حوزه کودک و نوجوان توضیحاتی ارائه کرد و افزود: اکنون این موسسه نزدیک به ۱۱ عنوان کتاب در این حوزه منتشر کرده و بنا داشتیم که این تعداد را به ۴۰ عنوان در یک سال برسانیم اما به دلیل مشکلاتی که روی زمینه‌سازی برای توزیع و تولید آثار داشتیم همچنان این مهم محقق نشده است.

وی با تاکید بر اینکه می‌خواهیم در حوزه کودک و نوجوان ارتقای کیفی محصولات را دنبال کنیم گفت: در انتشارات دارالحدیث سلسله نشست‌هایی با حضور صاحب‌نظران و فعالان حوزه کودک برگزار شده که براساس آن راهکارهای لازم برای ارتقای کتاب‌های کودک و نوجوان استخراج و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. همچنین با توجه به اینکه انجمن کتاب کودک در قم راه‌اندازی شده موسسه دارالحدیث نیز در همکاری با این موسسه دفتر این انجمن را در فروشگاه خود دایر کرده است.

معاون فرهنگی و هنری موسسه دارالحدیث تاکید کرد: تلاش ما این است که در قم جریان صحیح کتاب کودک بار دیگر راه بیفتد و ارتقای کیفی آثار کودک و نوجوان را شاهد باشیم. می‌دانیم که ناشران تهرانی حوزه کودک و نوجوان نیز علاقه‌مند به ارتقای سطح کیفی آثار در این حوزه در شهر قم هستند و امیدواریم که طی یکسال این اتفاق صورت بگیرد.

حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا در ادامه عناوین هشت اثری که این موسسه درباره سیدالشهدا و واقعه کربلا منتشر کرده را برشمرد و گفت: دانشنامه امام حسین(ع) در ۱۶ جلد یکی از آثاری است که در این حوزه منتشر شده و ۱۰ محقق طی ۱۰ سال روی آن کار کرده‌اند. کتاب «حکمت‌نامه امام حسین(ع)» در دو جلد شامل احادیث تخصصی این حوزه گردآوری شده است. کتاب «شهادت‌نامه امام حسین(ع)» در دو جلد مشتمل بر مجموعه نقدهای تاریخی پیرامون سیدالشهدا یکی دیگر از آثار این موسسه است که در آن تمامی مقاتل مرتبط با کربلا جمع‌آوری شده و جزء آثار پرفروش ما قرار گرفته است.

به گفته وی، کتاب «فرهنگنامه مرثیه‌سرایی» از دیگر آثار تخصصی این موسسه درباره امام حسین(ع) است که در راستای تولید فرهنگنامه‌ها و حکمت‌نامه‌ها در موسسه دارالحدیث منتشر شده است. علاوه بر این آثار دو نرم‌افزار با عناوین «دانشنامه امام حسین(ع)» و «ثارالله» نیز منتشر شده که نرم‌افزار «ثارالله» از بدیعی‌ترین و جدیدترین تولیدات در این حوزه قرار گرفته است.

ترجمه ۳۰ اثر موسسه دارالحدیث به زبان‌های مختلف دنیا
حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به فعالیت‌‌های این انتشارات در حوزه بین‌الملل عنوان کرد: تاکنون ۳۰ اثر ما به زبان‌های مختلف ترجمه شده و برخی از آثار ما مانند منتخب میزان‌الحکمه به ۱۲ زبان زنده دنیا به چاپ رسیده است، علاوه بر این کتاب‌هایی نیز مانند «حکمت‌نامه حضرت عیسی» در ارمنستان به چاپ رسیده و ما علاقه‌مند هستیم که با همکاری موسساتی چون جامعة المصطفی العالمیه دیگر آثار خود را در سراسر کشورهای اسلامی و غیراسلامی منتشر کنیم.

بخش دیگری از سخنان این مقام مسئول به توضیحاتش درباره مشکلات حوزه نشر اختصاص داشت. وی با اشاره به سرانه پایین مطالعه کتاب در کشور گفت: متاسفانه ما نتوانسته‌ایم کتابخوانی را در کشور نهادینه کنیم و چون مردم ما کتاب نمی‌خوانند طبیعتاً حوزه نشر نیز با مشکلات زیادی مواجه است. اگر مردم کتاب‌های خوب را بیشتر بخوانند در نتیجه فعالیت ناشران خوب نیز تقویت می‌شود، علاوه بر این توزیع و گردش مالی یکی دیگر از مشکلات انتشارات دارالحدیث است چرا که باید این انتشارات به صورت مستقل کار کند.

امکانات مالی انتشارات اجازه چاپ کتاب در شمارگان بالا را نمی‌دهد
وی در این باره اضافه کرد: با توجه به اینکه می‌خواهیم در فرهنگ جامعه با رویکرد دینی تاثیرگذار باشیم و از سوی دیگر رویکرد اقتصادی را با تولید کتاب‌های عمومی و ترویجی مدنظر قرار داده‌ایم با مسائل متفاوتی روبه‌رو هستیم. اکنون کتاب قیمت بالایی دارد و مخاطبان کمتر می‌توانند مجموعه‌های ۱۶ جلدی با قیمت‌هایی بیش از ۳۰۰ هزار تومان را خریداری کنند بنابراین امکانات مالی و انباری انتشارات اجازه چاپ کتاب در شمارگان بالای هزار نسخه را به ما نمی‌دهد.

حجت‌الاسلام سبحانی‌نیا با بیان اینکه بیشتر ناشران در کشور با بحران روبه‌رو هستند، گفت: خوشبختانه ما چون شعبه‌ها و نمایندگی‌های مختلفی داریم با مشکلات کمتری در توزیع روبه‌رو هستیم اگرچه این انتشارات در تنگنا قرار گرفته اما سعی کرده‌ایم دچار بحران نشویم. ما فکر می‌کردیم سال ۹۴ را بتوانیم آسان‌تر طی کنیم اما متاسفانه امسال وضعیت بدتر شده و مسئولان فرهنگی باید برای این حوزه تدبیر بیندیشند.

وی تاسیس کمیته‌ای برای جمع‌آوری نظرات صاحب‌نظران حوزه نشر به وزارت ارشاد پیشنهاد کرد و گفت: این کمیته می‌تواند با جمع‌آوری نظرات ناشران و صاحب‌نظران راهکارهایی را برای رفع مشکلات حوزه نشر استخراج کند.

سبحانی‌نیا در بخش پایانی سخنانش مطالعه «فرهنگنامه مرثیه‌سرایی» را پیشنهاد کرد و افزود: همچنین کتاب دیگری با عنوان «قنوت سرخ» که مشتمل بر منتخب بهترین اشعار عاشورایی به انتخاب محمدعلی مجاهدی است به زودی در این ایام روانه بازار نشر خواهد شد که مطالعه آن برای مخاطبان خالی از لطف نخواهد بود.