مکتب رجاليان شيعه

درآمد

در اين بخش از بررسی شيوه پيشينيان ناگزير بايد از ديدگاه‌های دانشوران رجالی آن روزگار نيز سخن گفت. ضرورت اين کار از آنجا ريشه می‌گیرد که بخشی از میراث کهن به جای مانده از آن دوران از آنِ رجاليان است. اين دسته از نگاشته‌ها به روشنی نمايشگر گوشه‌های آشکار و پنهان تعامل آنان با حديث ضعيف است.

درباره رجاليان می‌توان از چند زاويه سخن گفت: تاريخچه دانش رجال در شيعه، شيوه هر یک از رجاليان در رجال‌شناسی، نسبت انديشه‌های رجاليان با ديگر دانشوران روزگار خود و...، امّا آنچه بیش از هر چيز با موضوع اين سياهه پيوند دارد گفتگو درباره اين پرسش اساسی است که:

توثيق‌ها و تضعيف‌ها _ و بويژه دومی که موضوع اين نوشتار است _ در رجال شيعه بر چه پايه‌هایی استوار است؟ به ديگر سخن فرايند توثيق و تضعيف از سوی یک رجالی چگونه فرايندی است و از چه عواملی اثر پذيرفته است؟

بر پايه اهميت پاسخ به چنين پرسشی است که پيش از بررسی ديدگاه‌های رجاليان شناخته شده شيعه، از عوامل اثر گذار بر فرايند توثيق و تضعيف گفتگو کرده‌ايم. چنانکه در سطرهای آينده خواهيم گفت در پاسخ به پرسش پيش گفته تلاش می‌کنيم از بیرون به تضعيف‌های رجاليان نگاه افکنيم. به سخن ژرف‌تر