به وی یادآور شود که چنان - حدیث ضعیف (نگاهی به رویکرد قدمای شیعه)

>خدمات حدیث>تالار مطالعه>کتاب>علوم حدیث>رجال

209

حدیث ضعیف (نگاهی به رویکرد قدمای شیعه)

نخست آنکه بزرگی آنان را در گستره حدیث و دین‌شناسی نشان دهد و دوم _ که برای سیّد در این نمونه‌ها ارزشمندتر است _ پافشاری بر درستی و روایی اعتماد به نگاشته ‌و روایت‌های آنان ؛

همچنین از عبارات سیّد درباره الکافی می‌توان دانست که از نگاه وی، نزدیکی نویسنده یک نگاشته حدیثی به عصر حضور معصومان علیهم السلام می‌تواند نشانه‌ای بر درستی و ثبوت آن حدیث باشد و از نگاه این ناچیز از همین روست که برای سیّد نگاشته‌های یاران امامان علیهم السلام و دانشوران شیعی در سده‌های نخست هجری جایگاهی بس والا و سترگ داشته است تا آنجا که وی بارها از نگاشته‌های یاران امامان علیهم السلام مانند، یونس بن عبدالرحمان^۱ و ابن فضّال^۲ ، و دانشورانی چون کلینی رحمه الله، صدوق رحمه الله و شیخ طوسی رحمه الله یاد کرده و روایت‌هایی را از نگاشته‌های آنان گزارش کرده است.

درباره اعتماد وی به نگاشته‌های کلینی رحمه الله یک نمونه دیگر را نیز بنگرید: «... و نحن نذکر من طرقنا إليها ألفاظ الشيخ محمد بن يعقوب فإنّ کتبَهُ کلّها معتمد عليها...».^۳ چنین شیوه را درباره کتاب‌های شیخ صدوق رحمه الله نیز می‌توان یافت. سیّد به گاه گزارش روایتی از کتاب من لا يحضره الفقيه می‌نویسد: «روینا ذلک بإسنادنا إلی الشیخ أبی جعفر محمد بن بابویه رحمه الله بإسناده من کتاب من لا یحضره الفقیه و قد ضمن فی خطبة کتابه صحّة ما یرویه فیه و أنّه رواه من الأصول المنقولة عن الأئمة _ صلوات الله علیهم _ ...».^۴ گذشت که سیّد به روایت‌های هارون بن موسی تلعکبری^۵ (م385ق) راوی برجسته سده چهارم نیز به دیده توجه می‌نگریست و وی را فراوان می‌ستود. سیّد برای روایت نگاشته‌های یاران

1.. سعد السعود، ص۱۶۰.

2.. الدروع الواقية، ص۳۷.

3.. إقبال الأعمال، ص۲۷۶.

4.. همان، ص۶۱۶ و نیز مانند آن در ص۶۴۱؛ نیز نک به فلاح السائل، ص۱۵۶.

5.. رجال النجاشی، ص۴۳۹: «کان وجهاً فی أصحابنا ثقة معتمداً لا يطعن عليه» و رجال الطوسی، ص۴۴۹: «جليل القدر، عظيم المنزلة واسع الرواية عديم النظير ثقة روی جمیع الأصول و المصنّفات».

حدیث ضعیف (نگاهی به رویکرد قدمای شیعه)

208

به وی یادآور شود که چنان منبع، شایسته در نگریستن و اعتماد است. وی در کشف المحجة _ که دربردارنده سفارشهای سودمند وی به فرزندش محمد است _ می‌نویسد، «ومما ينبّهک يا ولدی... ما رويته من کتاب أبی محمد عبدالله بن حمّاد الأنصاری من أصحاب مولانا الکاظم علیه السلام من أصل قُرئَ علی الشيخ الصدوق الذی ذکر جدّک أبو جعفر الطوسی أنّه لم يکن له نظير فی زمانه و هو هارون بن موسی التلعکبریّ... و هو أستاذ الشيخ المفيد _ ضاعف الله جلّ جلاله لهما تحف الرضوان _ ‌...».^۱

چنانکه پیداست سیّد با گوشزد جایگاه هارون بن موسیٰ و ستایش‌هایی که از زبان شیخ طوسی برای وی آمده و اینکه او استاد شیخ مفيد رحمه الله است تلاش دارد خواننده را درباره این روایتِ ابن حمّاد که از کتاب خوانده شده بر هارون گزارش می‌شود مطمئن سازد.

و در جایی دیگر به گاه سفارش به فرزندش برای خواندن معجزات پیشوایان معصوم علیهم السلام: «فانظر في... و کتب أهل اليقين مثل الشيخ السعيد أبی جعفر محمد بن بابويه و کتب الشيخ المسعود المفيد محمد بن محمد النعمان و کتب الشيوخ الثقات...».^۲

نیز برای نشان دادن اعتبار سند نامه امام علی علیه السلام به فرزندشان امام حسن علیه السلام: «واعلم یا ولدی... قد روی الشیخ المتفق علی ثقته و أمانته محمد بن یعقوب الکلینی _ تغمّده الله جل جلاله برحمته _ رسالة مولانا أمیر المؤمنین علی7 إلی جدّک الحسن ولده _ سلام الله جلّ جلاله علیهما _ و روی رسالة أخری مختصرة عن خطّ علیّ7 إلی ولده محمد بن الحنفیة _ رضوان الله جلّ جلاله علیه _ و ذکر الرسالتین فی کتاب الرسائل... و هذا الشیخ محمد بن یعقوب کان حیاً فی زمن وکلاء المهدی7... فتصانیف هذا الشیخ محمد بن یعقوب و روایاته فی زمن الوکلاء المذکورین فی وقت تجد طریقاً إلی تحقیق منقولاته و تصدیق مصنّفاته».^۳

چنان می‌نماید که سیّد از چنین ستایش‌ها که برای نویسندگان این کتاب‌ها فراز می‌آورد دو نکته را خواسته است:

1.. همان، ص۶۰ و ۶۱.

2.. همان، ص۸۲ و ۸۳.

3.. همان، ص۲۲۰.

نام منبع :

حدیث ضعیف (نگاهی به رویکرد قدمای شیعه)

پدیدآورنده :

امین حسین پوری (پديدآورنده)

تعداد جلد :

1

حدیث ضعیف

یکی از موضوعات مهمی که بخش قابل توجهی از گفتگو‌های رجالی و نگاشته‌های فراهم آمده در این دانش را به خود اختصاص داده است موضوع «تقسیم چهارگانه حدیث» است. این موضوع از جمله همان مباحث مهم رجالی است که هرگونه قضاوت درباره آن مستقیماً بر چگونگی ارزیابی حدیث از سوی یک فقیه یا به طور کلی هر پژوهشگر حوزه معارف اسلامی اثر می‌گذارد و طبعاً گستره آموزه‌های منتسب به دین نیز در پرتو آن قضاوت گسترش می‌یابد یا مضیق و محدود می‌گردد و از همین جاست که بررسی موضوع حدیث ضعیف و چگونگی تعامل با آن اهمیت و ضرورت می‌یابد.
بر پایه بخش‌بندی یاد شده که از سده هفتم در حوزه فقه و رجال شیعه پدید آمده است حدیث یا به سخن ژرف‌تر، سند هر حدیث یکی از این گونه‌هاست: صحیح، حسن، موثّق یا ضعیف؛ باز می‌دانیم که پیشینیان حدیث و فقه شیعه پیش از پیدایش این تقسیم درباره گونه‌های احادیث _ از نگاه اعتبار _ دیدگاهی دیگر داشته‌اند.

نتیجه جستجو برای « »