کشاکش بر سر خبر واحد

درباره خبر واحد پيش از اين نوشتار، هزاران صفحه کتاب و مقاله نوشته‌اند. بی‌گمان نبايد چشم داشت که در اين نوشتار به بازگویی چند باره آن سخنان پرداخته شود. از اين رو در اين سياهه از گوشه‌ای ديگر به اين گستره خواهم نگريست.

چنين می‌نمايد که آنچه در میان گفتگوهای فراوان بر سر خبر واحد و حجّيّت آن هنوز کم و بیش ناپيدا مانده است پاسخ به اين پرسش بنيادين است:

چه شد که در میان شيعیان _ يا دست کم برخی از آنان _ از سده چهارم و پس از آن بر سر روایی عمل بر پايه خبرهای واحد گفتگوهای فراوان در گرفت؟

به ياری خدا در اين بخش بر آنم که به اين پرسش پاسخ دهم و آنگاه از پيوند میان اين جستار با موضوع اين نوشتار _ احاديث ضعيف _ سخن گويم؛

1. تعريف خبر واحد

به نظر می‌رسد تعاریف عالمان سنی درباره شناساندن خبر واحد با یکدیگر تفاوت بنیادینی نداشته باشد. گروهی آن را خبری دانسته‌اند که به مرز تواتر نرسيده باشد.^۱ گروهی نيز در تعبیری نزدیک به آن گفته‌اند: «خبر واحد خبری است که از طريقی باز