تاریخچه بنای حرم امام حسین(ع) در قرن اول

پس از شهادت امام حسین علیه السلام و آن گاه که دشمنان، میدان جنگ را با بدن های برهنه شهیدان ، ترک کردند، طایفه بنی اسد ـ که از دوستداران اهل بیت علیهم السلام بودند و مسکن آنان ، غاضریه بود ـ ، در میدان ، حاضر شدند و شهدای کربلا را دفن کردند.[۱]اهمّیتی که آنان برای امام حسین،فرزندش علی اکبر و برادرش عبّاس علیهم السلام ، قائل بودند سبب شد برای هر یک از آن بزرگواران مزاری ایجاد گردد . مزاری هم برای سایر شهیدان برپا شد که بعدها به حرم امام حسین علیه السلام ملحق گردید.

جابر بن عبد اللّه بن حِزام انصاری ، روز اربعین شهادت امام حسین علیه السلام ، وارد کربلا شد و بر سرِ مزار امام علیه السلام رفت.[۲]این ، نشان از آن دارد که قبر ، کاملاً مشخّص و معین بوده است.

چهار سال بعد از حادثه کربلا ، در سال ۶۵ هجری ، توّابین ، به فرماندهی سلیمان بن صُرَد خُزاعی ، پیش از رفتن به سوی شام ، از کوفه عازم کربلا شدند و چنان که مردمان در اطراف حجر الأسود ، گِرد می آیند ، بر سرِ قبر امام علیه السلام جمع شده ، سوگواری کردند و انبوهی جمعیت در کنار قبر او ، بیش از انبوهی مردم در کنار حجر الأسود بود .[۳]

این هم نشانی از آن است که چهار سال پس از واقعه عاشورا، قبری برای امام حسین علیه السلام وجود داشته و شیعیان کوفه ، به زیارت آن می شتافته اند.

به روایت خوارزمی، مختار بن ابی عبید ، اندکی پیش از قیامش در کوفه ، علی القاعده در سال ۶۶ هجری ، زمانی که از مکه به کوفه می آمد ، ابتدا به قادسیه و از آن جا به کربلا بر سرِ قبر امام حسین علیه السلام رفت و آن را زیارت کرد. وی ، خطاب به امام علیه السلام گفت: «لباسم را از تنم در نخواهم آورد ، مگر آن که از کسی که تو را کشت و با تو جنگید ، انتقام بگیرم ، یا آن که کشته گردم» و آن گاه با قبر ، وداع کرد.[۴]

در نقل دیگری آمده است که مصعب بن زبیر ، در وقت رفتن به جنگ با عبد الملک بن مروان ، در سال ۷۱ یا ۷۲ هجری ، بر سرِ مزار امام حسین علیه السلام آمد. در این نقل ، آمده است :

فَلَمّا بَلَغَ الحَائرَ دَخَلَ ، فَوَقَفَ عَلی قَبرِ أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام .[۵]وقتی به حرم رسید ، وارد شد و کنار قبر حسین علیه السلام ایستاد .

از این عبارت ، چنین برداشت شده است که دستِ کم ، سایبانی روی مزار امام علیه السلام بوده است .

روایات فراوانی دلالت دارند که شیعیان ، از زمان امام زین العابدین علیه السلام ، به زیارت مزار امام حسین علیه السلام می رفته اند . خودِ امام زین العابدین علیه السلام نیز گاه گاهی از محلّی که در بادیه برای زندگی انتخاب کرده بود، راهی عراق می شد و به زیارت قبر پدر بزرگوارش می شتافت.[۶]