گونه‌شناسی روايات امام حسن مجتبي(ع)

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : سهیلا جلالی
پديدآورنده : فریده امینی

چکیده :

به استناد بسياری از آيات و روايات، ائمه اطهار(ع) تنها کسانی هستند که پس از خدا و پيامبر آگاهی کامل به معارف قرآن و مراد و مقصود آيات آن دارند. ائمه با توجه به نياز بشر، به تفسير و تبيين آيات قرآن کريم پرداخته‌اند. با توجه به اهميت و جايگاه ويژۀ گونه‌شناسی روايات در تفسير قرآن کريم از يک سو و کثرت روايات تفسيری اهل بيت از سوی ديگر، در اين مقاله، با توجه به اينکه تاکنون روايات امام حسن در تفسير گونه‌شناسی نشده، تنها روايات تفسيری امام حسن تحليل و بررسی شده است. هرچند روايات تفسيری حضرت نسبت به امامان ديگر اندک است، همين روايات اندک دست‌مايۀ خوبی برای کشف نگاه امام حسن به چگونگی تفسير است. بر اساس اين پژوهش، مهم‌ترين گونه‌های تفسيری روايات امام حسن عبارت است از: ذکر سبب نزول، بيان معنی مفردات، بيان بطون آيات، تبيين آيات از راه بيان مصاديق، تبيين آيات الاحکام، ذکر جزئيات داستان‌های قرآن کريم، استناد و استشهاد به آيات، عمل به آيه با عمل به مفاد آن، علم قرائت، فضايل و خواص قرائت سوره‌ها و آيات. روش امام حسن در تفسير قرآن کريم عبارت است از: تفسير قرآن با سنت، استناد به قواعد زبان عرب. مبانی قرآن‌شناختی امام حسن در تفسير قرآن کريم عبارت است از: هدايتگری قرآن و صيانت قرآن از تحريف.