جذبه ای که ما را به زیارت امام رضا علیه السلام دعوت و جذب می کند شاید همین گفت و گو و راز و نیاز با امام باشد. این که ما با امام یک انسی برقرار می کنیم و از این گفت و گو لذت می بریم.
حجت الاسلام علیرضا نظری خرم، عضو پژوهشکده تفسیر پژوهشگاه دارالحدیث، در گفت و گو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: زیارتنامه هایی که در رابطه با امام رضا علیه السلام به ما رسیده یا زیارت های ماثور هستند یا غیر ماثور. زیارتهای ماثور به زیارت نامه هایی گفته می شود که متن آن از جانب امام معصوم صادر شده باشد به عنوان مثال امام صادق علیه السلام فرموده باشند که وقتی به زیارت جدم یا پدر بزرگوارم مشرف می شوید اینگونه زیارت کنید.
برخی زیارت نامه ها، غیرماثور است. یعنی در کتب و منابع ما وجود دارند ولی انتساب آن به امام معصوم برای ما معلوم نیست. این زیارت نامه های غیر ماثور اگر تعابیر نامتعارفی که با سایر روایات ناسازگار است، در آنها وجود نداشته باشد و مسئله دار نباشد، استفاده از آنها اشکالی ندارد.
وی افزود: یک تعبیری در اذن دخول امام رضا علیه السلام آمده است که البته اختصاص به امام رضا علیه السلام هم ندارد و درباره سایر ائمه نیز وادر شده است. در فقره ای از اذن دخول حرم مطهر رضوی آمده است که «أَنَّكَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِي كَلامَهُمْ...» خدایا تو گوشم را از شنیدن کلام ایشان باز داشتی؛ یعنی ما بر حسب ظاهر کلام امام را با گوش عادی نمی شنویم و سپس اینگونه می خوانیم که « وَ فَتَحْتَ بَابَ فَهْمِي بِلَذِيذِ مُنَاجَاتِهِمْ ...» باب فهم مرا با گفت وگوی لذت بخش با آنان باز کردی!! مدنظر ما بیشتر این عبارت دوم است؛ یعنی اصل «گفت و گوی لذت بخش ما با امام».
این محقق دینی تصریح کرد: جذبه ای که ما را به زیارت امام رضا علیه السلام دعوت و جذب می کند شاید همین گفت و گو و راز و نیاز با امام باشد. این که ما با امام یک انسی برقرار می کنیم و از این گفت وگو لذت می بریم. باید بدانیم که این گفت وگوی لذت بخش در واقع مقدمه ای است برای این که دریچه ادراک و فهم ما باز شود و این کار را کسی انجام نمی دهد مگر پروردگار عالم به واسطه گفت و گویی که ما با امام معصوم انجام می دهیم. یعنی این گفت و گو مقدمه و سببی می شود برای این که خداوند دریچه فهم ما را باز کند.
حجت الاسلام نظری افزود: یکی از مطالبی که ما می توانیم در حرم ائمه علیهم السلام به دنبال آن باشیم همین گفت وگو کردن با آنهاست. تعبیر روایات درباره این گفت وگو لفظ « مناجات» است. یعنی گفت و گویی معنوی و با لذت که خود زمینه ای می شود برای این که خدا دریچه هایی از معرفت و فهم را بر روی بنده باز کند.
وی در ادامه با اشاره به این که ما از ثامن الحجج علیه السلام به عنوان امام رئوف نام می بریم و ایشان را با این صفت می شناسیم گفت: در رابطه با تعبیر «امام رئوف» واژه «رئوف» صیغه مبالغه از رافت است به معنای بسیار مهربان. اما در منابع حدیثی ما چنین تعبیری در رابطه با امام رضا علیه السلام وجود ندارد. شکی نیست که حضرت ثامن الحجج علیه السلام رئوف هستند و داستان ها و حکایات فراوانی که از ایشان به ما رسیده بیانگر مهربانی بسیار زیاد ایشان است و این مهربانی نه تنها نسبت به شیعیان یا صرفا مسلمانان که حتی غیر مسلمانان و اهل کتاب و ... را نیز شامل می شده و شامل می شود. اما این که بگوییم این لفظ در زیارتنامه ای ماثور یا غیر ماثور و درمنابع حدیثی به کار رفته باشد، اینگونه نیست و ما این تعبیر را نداریم.
البته ما ایرانی ها انس خاصی با امام رضا علیه السلام داریم و حرم ایشان برای ما صفا ومعنویت خاصی دارد و این اختصاص به امام رضا علیه السلام هم ندارد. اما چون دسترسی ما به امام رضا علیه السلام بیشتر است چنین احساسی داریم وگرنه اگرهمین مقدار که به حرم امام رضا علیه السلام دسترسی و تشرف داریم به حرم امیرالمومنین علیه السلام و یا حرم سامراء تشرف پیدا می کردیم همین احساس را نسبت به آنها نیز داشتیم. بنابراین این مسئله تنها برخاسته از احساس ما است.
