131
تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز

3 . رسائل فى دراية الحديث ۱

اين كتاب ، مجموعه اى است از اوّلين رساله هاى شيعى تدوين يافته در علم دراية الحديث كه به همّت آقاى ابوالفضل حافظيان بابلى در دو مجلّد ، توسّط «مركز تحقيقات دار الحديث» ، منتشر شده است. هر يك از رساله هاى ياد شده ، توسّط يكى از انديشوران حوزه به صورت منقّح و همراه با پاورقى ها و توضيحات لازم از روى نسخ خطّى موجود ، تحقيق و تصحيح شده است.
جلد اوّل ، حاوى يك مأخذشناسى مفصّل دراية الحديث شيعه (به قلم گردآورنده) و چهار رساله در علم درايه و جلد دوم نيز حاوى شش رساله است كه به معرّفى آنها خواهيم پرداخت.

1.گرچه اين كتاب ، شامل رساله هاى دراية الحديثى است كه اغلب پيش از قرون چهاردهم و پانزدهم هجرى نگاشته شده اند ، امّا به جهت اين كه در يك مجموعه مستقل ، تحت عنوانى خاص ، گرد آمده اند و نيمى از رساله هاى آن براى اوّلين بار چاپ شده است ، آن را در زمره آثار قرن معاصر به شمار آورديم .


تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز
130

مرورى بر «نهاية الدراية»

كتاب الوجيزة ى شيخ بهاء الدين عاملى، يكى از كتاب هاى مهم در زمينه دراية الحديث است كه از زمان تأليف تاكنون ، وزانت و ارزش علمى خود را از دست نداده است. به همين دليل ، سيّد حسن صدر ، شرح نسبتا مبسوطى از اين كتاب به نام نهاية الدراية نگاشته كه به معرّفى آن مى پردازيم. اين مجموعه ، در شش فصل و يك خاتمه ، تنظيم شده است:
فصل اوّل ، در معناى متن و سند
ـ تقسيم خبر به : متواتر و واحد
ـ تقسيم خبر به اعتبار راوى آن به : مستفيض، مشهور، غريب، عزيز و...
ـ تقسيم خبر به: مرفوع، موقوف، متصل، مسند، معلق و...
ـ تقسيم خبر به: مُعَنعَن، مُضمَر ، عال و...
ـ تقسيم خبر به: مسلسل، شاذ، نادر، مخالف و مشهور .
فصل دوم ، حكم اقسام خبر
ـ تقسيم احكام اخبار به سه نوع: صدق و كذب، متواتر و آحاد، آنچه صدق يا كذبش دانسته مى شود يا احتمال آن مى رود ؛
ـ بيان تفصيلى احكام اين انواع .
فصل سوم ، در بيان بعضى اصطلاحات و القاب براى حديث مثل : مُعَلّل، مُدرَج، مُدَلّس، مقلوب، مُصحَّف، مَزيد و ... .
ـ بيان انواع واضعان و برخى از موضوعات اخبار
ـ بيان مطالب مختلفى در معناى «الأقران» و «الدّبج»، «رواية السابق واللاحق» روايت كردن بزرگ ترها از كوچك ترها (يعنى راويانى كه از افراد كم سن تر نقل روايت كنند) .
فصل چهارم ، حاوى مسائل گوناگون جرح و تعديل، قدح و مدح است.
فصل پنجم ، در كيفيت تحمّل و دريافت حديث است كه شامل هفت روش تحمّل حديث است : 1 . سَماع، 2. قرائت ، 3. اجازه، 4. مُناوله (به دست سپردن) ، 5 . كتابت، 6. اِعلام، 7. وِجاده (يافتن) .
فصل ششم: در بيان آداب كتابت حديث و نقل آن ، كه در اين باره ، فوايد قابل توجّهى بيان شده است و در نهايت ، خاتمه كتاب آمده كه در برگيرنده موضوعات مختلفى است ، از جمله:
ـ بيان طريق شيعه كه به امامان معصوم عليهم السلام منتهى مى شود ؛
ـ تقدّم شيعه در جمع آورى حديث ؛
ـ بيان تعداد احاديث كتب خاصّه و تطبيق با صحاح ستّه ،
ـ كيفيت جمع آورى الكافى و كتاب من لايحضره الفقيه و بيان تعداد احاديث آنها ؛
ـ بيان وضعيّت كتب التهذيب و الإستبصار و مطالب متنوّعى درباره ديگر كتاب هاى حديثى.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 77616
صفحه از 316
پرینت  ارسال به