قيام امام خمينى و پيروزى انقلاب اسلامى

با زعامت آية اللّه حاج آقا حسين بروجردى ، حوزه علميه قم ، اقتدار بيشترى يافت و در چنين فضايى ، امام خمينى ـ كه شاگرد برجسته حائرى يزدى و نايينى بود و خود ، سال ها به تدريس دروس مختلف حوزوى اشتغال داشت و شاگردان بسيارى پرورش داده بود ـ ، به مطرح كردن برخى مسائل اجتماعى و سياسى و زمينه سازى براى تحوّل فرهنگى و اصلاحات در ساختار حكومت در ايران ، رو آورد . محمّدرضا پهلوى كه در صدد بسط قدرت و محكم ساختن پايه هاى حكومت خود بود، روحانيان را مانع جدّى براى پيشبرد اهداف خود مى ديد. لذا با رحلت آية اللّه بروجردى (م 1339 ش)، فشار بر روحانيان و حوزه هاى علميه را بيشتر ساخت. در محرّم سال 1383 (خرداد 1342) ، امام خمينى ، مردم را به قيام عليه استبداد شاه دعوت كرد و در سيزدهم خرداد 1342 ، نطق تاريخى خويش را ايراد نمود. در سحرگاه پانزدهم خرداد ، امام خمينى دستگير شد و به تهران انتقال يافت و رژيم ، در همان روز ، به كشتار وحشيانه مردم قم و برخى شهرهاى ديگر كه به دستگيرى امام اعتراض كرده بودند ، پرداخت .
امام ، پس از آزادى ، مجدّدا در آبان 1343 به تصويب لايحه كاپيتولاسيونِ (مصونيت قضايى) اتباع امريكا اعتراض كرد و آن را توهين به اسلام و تمام مسلمانان دانست . به همين علّت ، كماندوهاى حكومت در سيزدهم آبان 1343 به منزل امام ، حمله و او را دستگير و مستقيما به تركيه تبعيد كردند . يك سال بعد ، ايشان به نجف اشرف ، انتقال يافت و مدّت سيزده سال در نجف ، به تدريس و تربيت شاگرد پرداخت .
با اوج گيرى قيام مردم ايران ، امام خمينى ، در دوازدهم بهمن 1357 به ايران بازگشت و در 22 بهمن همان سال ، انقلاب اسلامى ايران ، به رهبرى ايشان ، به پيروزى رسيد .