191
تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز

چهار . قواعد فقه الحديث

قواعد فقه الحديث يا در واقع ، روش شناسى فهم حديث ، يكى از شاخه هاى مهم دانشِ فقه الحديث (يا دراية الحديث به معناى عام آن) است و در آن ، از مباحثى چون: نقل به معنا در احاديث، تعارض احاديث، نَسخ در احاديث، تقيّه، و شناخت شرايط صدور و... بحث مى گردد .
دانستن و به كار گيرى اين قواعد ، در تفسيرِ بهتر و فهم عميق تر متون حديثى ، حائز اهمّيت بسيار است.
با توجّه به خيزش بلند در سده هاى يازدهم و دوزادهم هجرى براى فهم بهتر حديث و تأليف آثار مهمّى در شرح و تعليقه نويسى بر احاديث، و با تأمّلى در اين آثار، برخى از قواعد و روش هاى فهم حديث را مى توان از لابه لاى اين شروح و تعليقه ها و نيز مباحث اصول فقه، استخراج كرد ، گرچه هر يك از مؤلّفان آنها به راهى رفته اند و ديدگاه خاصّى را غلبه داده اند .
با اين كه اين بخش از علوم حديث از اهمّيت ويژه اى برخوردار است، امّا آثار مستقل و جامع در اين زمينه ، بسيار اندك است و پيشينه همين چند اثر موجود هم به يك دهه قبل نمى رسد. كه در اين مجال ، به معرّفى آنها خواهيم پرداخت :


تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز
190

2. نزهة النظر فى غريب النهج و الأثر

تأليف آقاى عادل عبدالرحمان البدرى .
شايد بتوان اوّلين شارح لغات غريب كتاب نهج البلاغه را خودِ سيّد رضى (359 ـ 406 ق) دانست ؛ چرا كه او در لابه لاى بعضى سخنان امام على عليه السلام تعليق هايى نوشته و توضيحاتى داده است . همچنين ، پس از ذكر حكمت ها ، فصلى را به سخنان غريب امام على عليه السلام اختصاص داده است .
پس از وى نيز شارحان و مفسّران نهج البلاغه ، كم و بيش به لغات و تعبيرات غريب اين كتاب پرداخته اند؛ امّا كمتر كتابى مستقل در اين باب به نگارش در آمده است .
كتاب نزهة النظر فى غريب النهج و الأثر ، در سال 1421 ق ، در 948 صفحه توسط مؤسّسة المعارف الاسلامية در قم منتشر گرديد . اين كتاب ، حاوى لغات غريب نهج البلاغه و كتب اربعه حديث شيعه است .
مؤلّف ، پس از ذكر ريشه لغات غريب ، ابتدا حديثى را كه شامل مشتقّات آن لغت است ، بيان نموده و سپس ، توضيحات برگرفته از منابع لغوى را به تناسب ذكر مى كند و چنانچه حديثى دربر گيرنده مشتقّاتى از آن لغت بوده ، به عنوان مؤيّد ذيل آن آورده شده است . صرف نظر از كاستى ها و اشتباهات محتوايى و مطبعى موجود در اين كتاب و همچنين ، فقدان فهارس فنّى لازم ، تلاش وافر مؤلّف در تدوين چنين اثر مفيدى ، درخور تحسين است .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 66232
صفحه از 316
پرینت  ارسال به