تصحيح و احياى آثار حديثى

رشد علمى و تكامل معارف بشر ، بدون تكيه بر ميراث گذشتگان ، غير ممكن يا دست كم بسيار دشوار است. در پيوند مبارك سنّت و تجدّد، ميراث گذشته و علوم جديد ، مى توان به بالندگى علمى رسيد و براى برقرارى اين پيوند با گذشته و بهره گيرى از ميراث مكتوب پيشينيان ، بايد غبار غربت را از آنها زدود و از گوشه و كنار كتاب خانه هاى عمومى و شخصى آزاد نمود و اين مهم ، كارى بس ارزشمند و گران سنگ و از سوى ديگر ، دشوار و خسته كننده است.
در اين ميان ، تصحيح و احياى آثار حديثى و متون حديث ، از اين قاعده مستثنا نيستند ؛ بلكه مى توان ادّعا نمود كه احياى آثار حديثى ، مهم ترين نوع در اين گونه فعّاليت ها باشد، چرا كه «سنّت» ، منبع و ركن دوم دين و شريعت است.
با توجّه به نسخه بردارى هاى متعدّد از آثار حديثى طى دوره هاى مختلف و اشتباهاتى كه بر اثر اين استنساخ پيش آمده، و از سوى ديگر، جعل و تحريف هايى كه از سوى مخالفان در آنها وارد شده، تصحيح و احياى اين آثار، كارى اجتناب ناپذير است.
در چند دهه اخير ، در عرصه علوم اسلامى و بخصوص متون حديثى، تصحيح و احياى آثار كهن، بيشترين تلاش علمى پژوهشگران را به خود معطوف داشته است. اين كار ، با تلاش هاى بسيار پُر ارج آيه اللّه ميرزا ابوالحسن شَعرانى ، مرحوم استاد على اكبر غفّارى (م 1383 ش) و مرحوم سيّد جلال الدين محدّث اُرمَوى (م 1358 ش) ، و در زمينه رجال نيز به همّت آية اللّه سيّد محمّد صادق آل بحرالعلوم ، آغاز گرديد و اينك به صورت فعّاليت هاى منظّم ، ادامه دارد. در اين زمينه ، مراكزى چون «مؤسسة آل البيت لإحياء التراث» و «مدرسة الإمام المهدى عليه السلام » و «مؤسسه علمى ـ فرهنگى دار الحديث» و «مكتبة الإمام الأميرالمؤمنين عليه السلام » ، مشغول فعّاليت هستند و آثار باارزشى چون وسائل الشيعة ، عوالم العلوم ، مستدرك الوسائل، الوافى و كتب شيخ صدوق را تصحيح و به صورت منقّح و زيبايى چاپ كرده اند و آثار فراوان ديگرى را نيز در دست تحقيق يا نشر دارند.
اينك به معرّفى چند مورد از مهم ترين تصحيحات انجام گرفته بر آثار حديثى و نيز مصحّحان آنها خواهيم پرداخت.