2 . نرم افزار «المعجم الفقهى 3»
اين نرم افزار ، توسّط مركز معجم فقهى آية اللّه گلپايگانى تهيّه شده است. هدف اصلى طرّاحان اين نرم افزار، صرفه جويى در وقّت محقّقان و بازيابى سريع و آسان مسائل فقهى از متون اسلامى و دستيابى به نظر فقها بوده است. از اين رو، متنِ مهم ترين كتب فقهى مذهب اهل بيت عليهم السلام و ديگر مذاهب (زيدى، شافعى، حنفى، مالكى، حنبلى و ظاهرى)، همچنين مهم ترين كتب تفسير روايى و كتب حديث شيعه و سنّى به رايانه داده شده است.
در بخش احاديث، چون مهم ترين مصادر فقه شيعه و سنّى ، همان مصادر حديثى آنها هستند ، مصادر حديثى و نيز تفاسير روايى آنها وارد شده است . لذا اين برنامه را مى توان از نرم افزارهاى حديثى به شمار آورد؛ چرا كه اين برنامه ، كلّيه احاديثى را كه در مصادر فقه ذكر شده اند ، در خود دارد و منبع خوبى براى تحقيق در احاديث فقهى است .
نرم افزار معجم فقهى ، داراى ويژگى هايى اساسى و مهمّى است كه اجمالاً عبارت اند از:
الف. مهم ترين مصادر فقه، حديث و آنچه كه مربوط به آنهاست (از اصول فقه، تفسير، رجال، لغت و...) گردآورى شده است كه تعداد مجلّدات آنها به يكهزار و يكصد جلد مى رسد ؛
ب. سرعت در جستجو و جمع آورى مواد علمى براى موضوع دلخواه كه معدّل جستجوى يك كلمه (با شرط مطابق) در يك دستگاه معمولى، حدود يكهزار جلد در دقيقه است؛
ج. ارائه انواع خدماتى كه محقّق به آنها احتياج دارد؛ مانند انواع جستجوها، گرفتن فيش هاى علمى، بازنمودن موضوعات، انتخاب نوع چاپ و حروف چاپ، انتخاب رنگ و... .
اين برنامه ، داراى مِنوهاى متعدّد است، از جمله:
ـ مطالعه . اين مِنو ، حاوى گزينه هايى جهت مطالعه كتب و مقدّمه هايشان ، و نيز مشاهده ابواب كتب و فهرست آنهاست . در قسمت كتاب هاى موجود، اطّلاعاتى از قبيل رديف، نام كتاب، نام مؤلّف و تعداد جلدها ظاهر مى شود.
ـ جستجو . اين مِنو ، داراى سه نوع جستجو است:
1 . جستجوى كلمات كه در آن با تعيين نوع جستجو (جستجوى مطابق، مشابه، مشتق، با پيشوند) و محدوده جستجو (كتاب خاص، كتب انتخابى، باب انتخاب شده تمام كتاب ها) مى توان به جستجو پرداخت ؛
2 . جستجوى يك جمله كه در اين گزينه، امكان جستجوى يك جمله وجود دارد . با انتخاب جمله و تعيين محدوده و نحوه جستجو (سريع يا دقيق) ، مطلب مورد نظر ، قابل بازيابى است .
3 . جستجوى تركيبى . منظور از جستجوى تركيبى ، اين است كه اگر كلمه اى را با وجود يا عدم وجود كلمه ديگرى بخواهيم، جستجو انجام مى شود. نحوه جستجو و تعيين محدوده، مثل موارد گذشته است و در تمام اين موارد، مشاهده متن كتاب ها نيز ممكن است .
ـ موضوعات . با استفاده از گزينه هاى اين مِنو ، مى توان از متون كتاب، عبارات مربوط به موضوع دلخواه را با استفاده از امكان فيش بردارى، در قسمت موضوع ، جمع آورى نمود و يك تحقيق كامل از آن موضوع به عمل آورد.
گفتنى است كه اين برنامه، به دو زبان عربى و فارسى، قابل استفاده است و از سال 1383 ، كليه حقوق آن ، به مؤسسه آل البيت عليهم السلام (وابسته به دفتر آيه اللّه سيدعلى سيستانى) واگذار گرديده است .
