از مجموع 47 اثرى كه از آنها ياد شده ، تنها دوازده اثر در قرن دوازدهم تأليف شده است؛ يعنى در قرن سيزدهم ، سه برابر قرن دوازدهم در موضوع فضايل و مناقب معصومان عليهم السلام كتاب نوشته شده است. با نگاهى به اوضاع فرهنگى قرن سيزدهم كه جهان تشيّع مورد هجوم تبليغاتى جريان هاى انحرافى (مانند وهابيت از خارج و شيخيگرى ، بابيگرى و بهاييگرى از داخل) بود ، به طور طبيعى ، دانشمندان شيعه نسبت به اين مسئله واكنش نشان داده اند. با محاسبه شش اربعين مربوط به فضايل اهل بيت عليهم السلام كه در قسمت اربعين نگارى از آنها ياد شد ، در مجموع ، 53 كتاب درباره مناقب و فضايل و شرح حال اهل بيت عليهم السلام در اين مقطع زمانى به رشته تأليف در آمده است. البته شايان ذكر است كه برخى از كتاب هاى ياد شده به اثبات امامت و عقايد شيعه نيز مرتبط بود و اگر در بند بعدى نيز مى آمد ، به جا بود .
2 ـ 3 ـ 2 . اعتقادات ، آداب و اخلاق
ابتدا لازم است درباره هر يك از سه اصطلاح اعتقادات ، آداب و اخلاق ، توضيح مختصرى بياوريم تا اهمّيت و نقش هر يك در زندگى انسان ، روشن گردد.
1 . اعتقادات
اعتقادات اسلامى ، زيربناى اخلاق و احكام عملى و آداب اسلامى است و بايد بر مبناى تعقّل ، تحقيق و برهان ، استوار گردد و ايمان عميق و اعتقاد صحيح ، بى ترديد ، پايه ديندارى انسان است و همه امور زندگى او ، چه افكار ، چه كردار و چه صفات ، از اعتقادات و ايمان ، اثر مى پذيرد.
قرآن كريم ، با بيدار كردن فطرت انسان ها و دعوت آنان به تفكّر و تعقّل درباره مبدأ و معاد ، راه دستيابى به اعتقادات درست را به آنها ياد داده است ، تا با شناخت عميق حقايق جهان آفرينش و درك هدف از زندگى ، جايگاه والاى انسانى خويش را دريابند و با كسب ايمان استوار و سپس تخلّق به اخلاق الهى و صفات حق تعالى ، پا از
