115
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

حق ، 11. حديث تأويل ، 12. حديث ثقلين.
عبقات الأنوار ، توسط سيّد على حسينى ميلانى ، تلخيص و به عربى ترجمه شده است و با عنوان خلاصة عبقات الأنوار فى إمامة الأئمة الأطهار ، در سال 1405 ق ، در تهران به چاپ رسيده است. ۱
46 . جواهر مخزون ، از محمّد على بن محمّد كاظم شاهرودى (م 1293 ق). كتاب ، در بيان اسرار عصمت و ولايت و رجعت اهل بيت عليهم السلام ، با استفاده از آيات قرآن ، روايات بسيار و گفتار دانشمندان كلام است. ۲
47 . سرور المقبلين و نبهة الغافلين ، از على بن حسين ركينى عاملى (ق 13 ق) . مؤلّف ، در اين كتاب ، احاديث مربوط به توحيد ، نبوّت ، امامت و بعضى از آداب اخلاق اسلامى را بدون ذكر سند و با حذف نام منابع ، در پانزده باب آورده و در شعبان 1262 ، به اتمام رسانده است. وى از شاگردان سيّد كاظم رشتى بوده و اعتقادات او بر مبناى روش شيخيه است. ۳
48 . وسيلة النجاة ، از سيّد عبد الرزاق بن محمّد حسينى لواسانى (ق 13 ق). كتاب در اثبات امامت ائمه عليهم السلام با مقدّمه اى در توحيد است و بيشتر ، از احاديث بهره گرفته شده است. ۴
49 . مرآةُ القلوب ، از سيّد صادق بن حسين صرّاف توشخانگى (ق 13 ق). كتاب در مواعظ و نصايح منقول از كتاب هاى معتبر حديث ، احاديث قدسى و برخى از آيات قرآن ، و نيز حاوى مباحث كلامى درباره لزوم رسالت پيامبران و اوصياى آنان است. ۵

1.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۱۰۸ ؛ ريحانة الأدب ، ج ۳ ، ص ۳۷۱ ؛ عبقات الأنوار ، ج ۱ ، مقدّمه ، ص ۴۴.

2.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۸ ، ص ۳۹ (ش ۲۸۳۴) ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۶۱۸.

3.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۳ ، ص ۱۹۳.

4.همان ، ج ۹ ، ص ۲۲۱ (ش ۲۴۳۵).

5.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ج ۱۴ ، ص ۲۸۶ (ش ۸۶۴).


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
114

و روايات و شرح آنها در چند فصل. ۱
45 . عبقات الأنوار فى إمامة الأئمة الأطهار ، از مير حامد حسين بن محمّد قلى لكهنويى هندى (م 1306 ق). اين كتاب ، به فارسى و در موضوع امامت است و مهم ترين كتاب در اين باب ، از صدر اسلام تاكنون به حساب مى آيد و در واقع ردّ باب امامت از كتاب تحفه اثنى عشريه عبد العزيز دهلوى از علماى اهل سنّت (م 1239 ق) است كه در آن ، پاره اى از احاديث وارد شده درباره امامت امام على عليه السلام با عباراتى خارج از آداب مناظره ، انكار شده است.
مير حامد حسين ، در عبقات ، ۲ متواتر بودن و صحّت سند احاديث مورد بحث را به صورت ابتكارى و بر اساس كتب رجال خود اهل سنّت ، اثبات كرده است. كتاب وى ، بزرگ ترين كتاب در نوع خود ، با بيش از بيست مجلّد سند و استدلال است. اين كتاب شريف ، داراى دو «منهج» است:
منهج اوّل ، درباره اثبات دلالت آياتى چند از قرآن بر امامت است ؛ مانند آيات ، «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ...» ، «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ» و...كه اين مجلّد ، چاپ نشده است و در كتاب خانه مؤلّف در لكهنو موجود است.
منهج دوم ، درباره احاديث دوازده گانه در باب امامت است. اين منهج ، دوازده مجلّد است. هر حديث در يك مجلّد آمده و برخى از اين مجلّدات ، خود در چندين مجلّد ، چاپ شده است. ۳ احاديث دوازده گانه عبقات عبارت اند: 1. حديث غدير ، 2.حديث منزلت ، 3. حديث ولايت ، 4. حديث طير ، 5. حديث مدينة العلم ، 6.حديث تشبيه ، 7. حديث مناصبت ، 8 . حديث نور ، 9. حديث رايت ، 10. حديث

1.همان ، ج ۷ ، ص ۲۸۴ (ش ۲۷۱۹).

2.عبقات (به فتح عين و كسر باء) ، جمع عبقه و به معناى چيزى است كه بوى خوش دارد و كلمه انوار ، جمع نور (به فتح نون و سكون واو) به معناى گل يا گل سفيد است (عبقات الأنوار ، ج ۱ ، مقدّمه).

3.براى اطّلاع بيشتر درباره روش مير حامد حسين در تأليف عبقات و چاپ هاى آن ، رك: دانش نامه امام على عليه السلام ، ج ۱۲ ، ص ۲۹۴ ـ ۳۰۹.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 77765
صفحه از 407
پرینت  ارسال به