159
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

فلسفى ـ عرفانى است مؤلّف ، در ضمن شرح به حلّ بعضى از ديگر اخبار و آيات قرآن اشاره مى كند . ۱
35 . أربعين فى كشف اليقين ، از محمّد شفيع بن محمّد حسين كزّازى (ق 13 ق).
36 . تحفة الأبرار ، از ولى اللّه (ق 13 ق) . شامل چهل حديث در فضايل و مناقب و معجزات چهارده معصوم عليهم السلام ، در قالب چهارده «نهر» است كه به دستور عروس فتحعلى شاه قاجار ، از بحار الأنوار ، انتخاب و ترجمه شده است. ۲
37 . أربعون حديثا ، از رجبعلى بن محمّد صادق (صالح) طوسى اصفهانى (م 13 ق) . مؤلّف ، از عالمان شيخيه و شاگرد شيخ احمد احسايى است. ۳
چنان كه ملاحظه مى شود ، شش مورد از كتاب هاى چهل حديث نيز به فضايل و مناقب اهل بيت عليهم السلام مربوط است. در پاره اى نيز به شرح چهل حديث ، پرداخته شده است كه براى روشن شدن وضعيت اربعين نگارى در اين دوره ، همه را در اين قسمت آورديم. با محاسبه مواردى كه احيانا از نظر نگارنده دور مانده ، مى توان گفت در اين دو قرن ، دستِ كم چهل كتاب «چهل حديث» ، توسط دانشمندان شيعه به رشته نگارش در آمده است.

1.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۷ ، ص ۱۸۲ (ش ۲۵۹۶) ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۳۸ ، ص ۶۴۸ (ش ۱۴۴۹۲).

2.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ج ۱۴ ، ص ۱۲۵ (ش ۹۶۳۰).

3.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۱ ، ص ۹۸.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
158

28 . الأربعون حديثا (التبيان) ، از سيّد محمّد مهدى بن محمّد جعفر موسوى تنكابنى . مؤلّف ، هر سه اربعينى را كه در آخر خلاصة الأخبار چاپ شده ، از آثار خود دانسته است. ۱
29 . الأربعون حديثا ، از محسن بن محمّد رفيع گيلانى (م 1290). ۲
30 . الأربعون حديثا ، از محمّد تقى حسينعلى هروى (م 1299 ق). كتاب ، شامل احاديث مشكل و در اصول دين است و به طور مفصّل ، شرح گرديده است. ۳
31 . چهل حديث ، از سيّد ابراهيم بن محمّد موسوى دزفولى كرمانشاهى (م 1300 ق) ۴ . ۵
32 . روح الايمان ، از مير محمّد عبّاس بن على اكبر موسوى (م1306 ق). شامل چهل حديث در اصول دين است. ۶
33 . لسان الصادقين فى شرح الأربعين ، از سيّد على حسين بن خيراتعلى زنجيفورى (م 1310 ق) . مؤلّف در آن ، به آيات و احاديث بسيارى استشهاد كرده و كمتر به مباحث ادبى و لغوى مى پردازد در 23 صفر 1299 ، نگارش آن به پايان رسيده است. ۷
34 . اللمعات القدسية ، از احمد بن محمّد ابراهيم اردكانى (ق 13 ق). شرح چهل حديث از احاديث مشكل و بيشتر در توحيد است. اسناد ذكر شده و سبك شرح ،

1.موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۶۳۴.

2.تراجم الرجال ، ج ۱ ، ص ۴۲۵.

3.فهرست نسخ خطّى مركز احياى ميراث اسلامى ، ج ۲ ، ص ۴۷۷ (ش ۷۹۲) ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۳ ، ص ۲۰۴ (ش ۱۰۱۱) ؛ الذريعة ، ج ۱ ، ص ۴۱۳.

4.وى ، فقيه شيعى است كه اصل او از دزفول است ، در كرمانشاه به دنيا آمد ، ساكن كربلا بود و در آن جا درگذشت. شرح حديث «تعلّموا الفرائض فإنها نصف العلم» نيز از اوست (أعيان الشيعة ، ج ۲ ، ص ۲۲۴ ؛ موسوعة مؤلفى الشيعة ، ج ۱ ، ص ۴۰۴).

5.موسوعة مؤلفى الشيعة ، ج ۱ ، ص ۴۰۴ .

6.الذريعة ، ج ۱۱ ، ص ۲۶۳.

7.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۰ ، ص ۱۴۷ (ش ۳۷۵۵).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 77919
صفحه از 407
پرینت  ارسال به