محكم و متشابه ، نص ، مجمل ، مبيّن ، مقبول ، مردود ، مشكل ، مضطرب ، موضوع) ، مربوط به اوصاف متن احاديث است. اين نكته ، دقيق بودن ديدگاه ياد شده را مخدوش مى سازد.
دراية الحديث را قواعد الحديث ، اصول الحديث ، ومصطلح الحديث مى نامند . وجه نامگذارى آن به قواعد الحديث يا اصول الحديث ، اين است كه به بيان اصول و قواعد كلّى خاص علم حديث (حديث شناسى) مى پردازد . ناميدن آن به مصطلح الحديث نيز از باب نامگذارى كُلّ به جزء است؛ چون مصطلح الحديث ، بخشى از مباحث اين علم (اقسام حديث) را در برمى گيرد . ۱
پاره اى از كتاب هاى مربوط به درايه كه در دو قرن دوازدهم و سيزدهم نگارش يافته اند ، عبارت است از:
1 . سبب الإختلاف فى الأخبار و بيان طريق جمعها ، از محمّد على بن ابى طالب لاهيجى (م 1180 ق). ۲
2 . ثمرات النظر فى علم الأثر ، از سيّد محمّد بن اسماعيل امير (م 1182 ق). در معناى بدعت ، غلوّ ، فسق ، عدالت و امثال اينها و در واقع ، ردّ گفته هاى ابن حجر عسقلانى در شرح نخبة الفكر است. ۳
3 . شرح دراية الحديث (شرح الوجيزه) ، از عبد النبى بن [محمّد] مفيد بحرانى شيرازى (ق 12 ق) ۴ . ۵
4 . نهاية الدراية فى شرح الوجيزة للبهائى ، از محمّد بن عنايت احمد كشميرى
1.ر ك : اصول الحديث ، ص ۹ ـ ۱۰ .
2.مفاخر اسلام ، ج ۷ ، ص ۲۰۷ ـ ۲۵۱.
3.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۳ ، ص ۲۱۴ (ش ۵۰۱۴).
4.اصل او از بحرين و ساكن شيراز است. در آن جا امام جمعه بود و اين مسئوليت در خاندان او باقى ماند (طبقات أعلام الشيعة ، ج ۶ ، ص ۴۷۶ ؛ الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۲۳۴).
5.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۲۳۴.
