183
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

اضافاتى از خود اوست.
10 . الحاشية على تهذيب الأحكام ، از عبد النبى بن محمّد طسوجى (م 1203 ق). ۱
11 . الحاشية على التهذيب ، از محمّد باقر بن محمّد اكمل (وحيد بهبهانى) (م 1206 ق). ۲
12 . الحاشية على التهذيب ، از سيّد محمّد بشير گيلانى (معاصر وحيد بهبهانى). ۳
13 . شرح مشيخة التهذيب ، از سيّد عبد اللّه بن محمّد رحيم كبير (1165 ـ 1243 ق). مؤلّف ، در اين كتاب از استادش وحيد بهبهانى ، بسيار نقل قول مى كند. ۴

شرح و حاشيه نويسى بر «الاستبصار»

كتاب الاستبصار فى ما اختلف من الأخبار ، ديگر كتاب حديثى شيخ طوسى است. وى در اين كتاب ، تنها به ذكر اخبار معارض و روش جمع بين آنها مى پردازد.
الاستبصار نيز در كنار سه جامع حديثى ديگر ، از زمان تأليف تاكنون ، مورد توجّه فقها و محدّثان شيعه بوده و شروح و حواشى متعدّدى بر آن نگاشته شده است ، از جمله موارد زير كه در دو قرن دوازدهم و سيزدهم ، نگاشته شده است:

قرن دوازدهم

1 . كشف الأسرار فى شرح الاستبصار ، از سيّد نعمة اللّه بن عبد اللّه جزايرى (م 1112 ق) . شرح مفصّلى در سه مجلّد است. ۵

1.الذريعة ، ج ۶ ، ص ۵۱.

2.موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۳۷۶.

3.همان جا .

4.همان ، ج ۱۴ ، ص ۶۶.

5.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱ ، ص ۳۴۲ (ش ۲۹۷) و ج ۱ ، ص ۳۴۳ (ش ۲۹۹) و ج ۹ ، ص ۳۷۲ (ش ۳۵۸۹) ؛ الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۸۷ .


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
182

(م 1125 ق). ۱
5 . شرح مشيخة تهذيب الأحكام ، از محمّد اشرف بن عبد الحسيب عاملى اصفهانى (م 1145 ق). ۲
6 . شرح التهذيب ، از احمد بن اسماعيل جزايرى (م 1151 ق). ۳
7 . توضيح المرام فى شرح تهذيب الأحكام ، از محمّد نعيم بن محمّد تقى عرفى طالقانى (ملّا نعيما) (م بعد از 1158 ق يا 1177 ق). شرحى است به روش «قال ـ أقول» ، داراى تحقيقات بسيار و مناقشات سودمند ، به همراه نقل گفته هاى بسيار از عالمان حديث و فقه. ۴ نسخه كتاب ، توسّط سيّد صادق حسينى اشكورى ، معرّفى شده است. ۵
8 . الحاشية على التهذيب ، از ملّا اسماعيل بن محمّد حسين مازندرانى خواجويى (م 1173 ق). ۶
9 . الحاشية على التهذيب ، از محمّد باقر بن محمّد طاهر خراسانى كرباسى (م 1175 ق) ۷ . ۸ اين اثر ، تدوين حاشيه هاى پراكنده استاد مؤلّف (علّامه مجلسى) ، با

1.الذريعة ، ج ۶ ، ص ۵۱.

2.همان جا ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۲۶ ، ص ۳۲۵ (ش ۷۸۴۳).

3.تلامذة العلّامة المجلسى ، ص ۷۸۱.

4.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۱۵۴ .

5.همان ، ج ۲۶ ، ص ۴۹.

6.ميراث حديث شيعه ، دفتر نهم ، ص ۵۳۵ ـ ۵۴۳.

7.وى ، از دانشمندان اخبارى و از عارفانى است كه در سلوك ، روش طاقت فرسايى داشته است. ولادت او سال ۱۰۸۰ ق ، بوده است. او در سال ۱۱۰۳ ق ، از طوس به اصفهان مهاجرت كرد و هفت سال در خرابه مسجدى سكونت گزيد و نزد علّامه مجلسى شاگردى نمود و از وى و شيخ حرّ عاملى ، اجازه روايت دارد. وى از سال ۱۱۲۲ ق ، به كرباس فروشى روى آورد و در سال ۱۱۲۵ ق ، دچار بيمارى شد. فوائد الأخبار نيز از اوست. (فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۲۲ ، ص ۲۲۳ ـ ۲۲۴ ؛ تتميم أمل الآمل ، ص ۹۵ ـ ۹۶ ؛ تلامذة العلاّمة المجلسى ، ص ۸۹).

8.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۲۳ ، ص ۹۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 76895
صفحه از 407
پرینت  ارسال به