197
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

4 . الحاشية على الصافى ، از محمّد على بن محمّد طباطبايى مدرّسى يزدى (وامق) (م 1240 ق). ۱
5 . الحاشية على الصافى ، از فضل اللّه بن محمّد شريف كاشانى (ق 12 ق). بيشتر ، ايرادهاى مؤلّف بر فيض كاشانى است. ۲
6 . الحاشية على الصافى ، از احمد بن مصطفى خويى (ملّا آقا قزوينى) (1247 ـ 1307 ق) ۳ . ۴

شرح كتاب هاى حديثى ديگر

1 . لوامع الأنوار فى شرح عيون الأخبار ، از سيد نعمة اللّه بن عبد اللّه جزايرى (م 1112 ق). شرحى حاشيه گونه است بر عبارت هاى دشوار عيون أخبار الرضا عليه السلام . ۵
2 . نور البراهين فى بيان أخبار السادة الطاهرين ، از سيّد نعمة اللّه بن عبد اللّه جزايرى (م 1112 ق). شرح مزجى مختصرى بر كتاب التوحيد شيخ صدوق و شامل بحث هاى ادبى و كلامى است. ۶
3 . أنس الوحيد فى شرح التوحيد ، از سيّد نعمة اللّه بن عبد اللّه جزايرى. شرح ديگرى بر التوحيد صدوق است. ۷ اين كتاب با گردآورى سيّد مهدى رجايى ، توسّط

1.همان ، ص ۴۵ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۶۱۳.

2.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۵ ، ص ۲۱۲ (ش ۵۸۲۵).

3.وى ، فقيه و مجتهد شيعى است. كه دروس مقدماتى را در زادگاهش خوئين خواند. سطوح ديگر علمى را در قزوين ، اصفهان و كربلا و نجف خواند و پس از بازگشت به قزوين ، به تدريس و تأليف و رفع حوايج مردم پرداخت.مرآة المراد فى تحقيق شبهات رجال الأسناد نيز از اوست (مستدرك أعيان الشيعة ، ج ۶ ، ص ۲۴ ؛ أعيان الشيعة ، ج ۳ ، ص ۱۷۵ ؛ الذريعة ، ج ۶ ، ص ۴۵) .

4.الذريعة ، ج۶ ، ص۴۵ .

5.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱ ، ص ۲۴۵ (ش ۲۱۶).

6.همان ، ص ۲۷۴ (ش ۲۴۶).

7.الذريعة ، ج ۲ ، ص ۲۶۹.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
196

كاشانى است. وى در مقدّمه تفسير خود ، از رواج تفسير به رأى و انحراف مسلمانان از راه اهل بيت عليهم السلام شِكوه مى كند و تفاسير غير روايى موجود را تفسير قشرى قرآن و آنها را دور از مقصد قرآن مى داند.
وى همچنين مى گويد:
در ميان همه مفسّران ، در عين كثرت و فراوانى تفاسيرشان ، تاكنون كسى را نديده ام كه تفسيرى مهذّب و صافى و وافى عرضه كرده باشد كه از آراى عوام ، منزّه و برگرفته از احاديث اهل بيت عليهم السلام باشد.
فيض ، پس از وصف تفسير روايى مورد نظر خود ، مى گويد:
اميدوارم كه اين كتاب ، همان تفسير باشد و شايسته است كه اين تفسير الصافى ناميده شود ، به سبب اين كه از كدورت هاى آراى اهل سنّت و افكار حيرت آورِ متنافى ، پاك است. ۱
تفسير الصافى ، دوازده مقدّمه ارزشمند درباره قرآن و تفسير و تلاوت آن دارد.
بر اين كتاب نيز حاشيه هايى چند ، نگاشته شده كه از آن جمله است:
1 . الحاشية على الصافى ، از عبد الرحيم بن يونس دماوندى (م 1160 ق). ۲
2 . حاشية تفسير الصافى ، از اسماعيل بن محمّد حسين خواجويى (م 1173 ق). حاشيه مفصّلى است با عنوان «قوله» و مؤلّف ، بعد از هر حاشيه ، وجه ارتباط آيه مورد بحث با آيات پيشين را بيان مى كند. ۳
3 . الحاشية على الصافى ، از محمّد بن محمّد رضا مشهدى قمى ، صاحب تفسير كنز الدقائق (م ق 12 ق). ۴

1.ر ك: الصافى ، ج ۱ ، ص ۷ ـ ۱۴ (ديباچه).

2.الذريعة ، ج ۶ ، ص ۴۵.

3.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۳۸ ، ص ۶۱۲ (ش ۱۴۴۶۶).

4.الذريعة ، ج ۶ ، ص ۴۶.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 79318
صفحه از 407
پرینت  ارسال به