201

تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

23 . مرشد الخواص ، از محمّد بن محمّد حسن مشهدى. كتابى است در حلّ برخى آيات و روايات مشكل. ^۱
24 . شرح عيون أخبار الرضا عليه السلام ، از ملّا هادى بنابى (م 1281 ق). ^۲
25 . مناهج أنوار المعرفة فى شرح مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة ، از سيّد ابو القاسم بن محمّد نبى (ميرزا بابا ذهبى) (م 1286 ق). ^۳
26 . ضياء المصباح ، از سيّد يحيى بن محسن موسوى (م بعد از 1286 ق). ترجمه و توضيح بسيار مختصرى است بر كتاب مصباح الشريعة كه منسوب به امام صادق عليه السلام است. ^۴
27 . شرح طبّ الرضا عليه السلام ، از نوروز على بن محمّد باقر بسطامى (م 1309 ق). ^۵
28 . شرح الرسالة الذهبية ، از سيّد ابوالحسن محمّد طباطبايى رضوى (ق 13 ق) ^۶ . ^۷

پنج . شرح برخى خطبه ها

برخى خطبه هايى كه از معصومان عليهم السلام صادر شده است ، به سبب مضامين بلند ، توجّه انديشمندان بزرگ شيعه را به خود ، جلب نموده و آنان به نگارش شرح جداگانه بر اين خطبه ها پرداخته اند. از جمله اين خطبه ها ، خطبه شقشقيه ، خطبه حضرت

1.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۳۷۵.

2.موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۴۵۷.

3.موسوعة مؤلفى الإمامية ، ج ۲ ، ص ۵۹۴.

4.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۸ ، ص ۱۲۵۶ (ش ۷۱۰۳).

5.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۳۶۴.

6.وى عالمى دينى و آگاه به پزشكى بود كه به اصفهان سفر كرد و در سال ۱۲۸۴ ق ، اين رساله را نوشت و به سيّد اسد اللّه شفتى هديه كرد (تراجم الرجال ، ج ۱ ، ص ۲۸ ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۸ ، ص ۲۷۰ ، ش ۳۰۵۱ ؛ موسوعة مؤلّفى الإمامية ، ج ۲ ، ص ۷۴).

7.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۸ ، ص ۲۷۰ (ش ۳۰۵۱).

تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

200

17 . شرح الاحتجاج طبرسى ، از ابو الحسن بن محمّد بحرانى (م 1193 ق). ^۱
18 . شرح معانى الأخبار ، از عبد النبى بن محمّد طسوجى (م 1203 ق). ^۲
19 . الأنوار الضوية فى شرح الأخبار الرضوية ، از حسين بن محمّد عصفورى (م 1216 ق). ^۳ شرح چهارصد حديث در شرايع دين است كه امام رضا عليه السلام به مأمون ، املا فرمود . ^۴
20 . مصابيح الأنوار فى حلّ مشكلات الأخبار ، از سيّد عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر (م 1242 ق). مؤلّف ، در اين كتاب ، 362 حديث مشكل را از جهت لفظى و معنايى به طور مبسوط ، شرح داده است. اين كتاب ، در دو مجلّد ، توسّط كتاب خانه بصيرتى در قم به چاپ رسيده است. ^۵
21 . شرح طبّ الرضا عليه السلام ، از سيّد عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر (م 1242 ق). ^۶
22 . شرح طبّ الرضا عليه السلام (كنز الذهب) ، از محمّد بن محمّد حسن مشهدى (1182 ـ 1257 ق). كتابى است شامل متن ، شرح و ترجمه فارسى ، با تحقيقات طبّى بسيار. ^۷

1.أعيان الشيعة ، ج ۲ ، ص ۳۳۵.

2.الذريعة ، ج ۱۴ ، ص ۷۲.

3.وى ، از دانشمندان مشهور شيعه و در عصر خود ، شيخ اخباريان بود كه در فقه و حديث ، تبحّر داشت و زعامت دينى نواحى شاخوره را به عهده داشت. او از پدر و دو عمويش: عبد على و شيخ يوسف بحرانى ، روايت مى كند. عدّه بسيارى ، از جمله شيخ احمد احسايى ، نزد او شاگردى كرده و از او روايت كرده اند (أعيان الشيعة ج ۶ ، ص ۱۴۰ ؛ ريحانة الأدب ، ج ۱ ، ص ۲۳۱ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۲۲۶ ؛ الذريعة ، ج ۲ ، ص ۴۳۱).

4.الذريعة ، ج۲ ، ص۴۳۱ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ح۱۳ ، ص۲۲۶ .

5.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۳۸ ، ص ۱۶۴ (ش ۱۴۱۲۹) ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ج ۱۴ ، ص ۵۰۶ ـ ۵۰۷ (ش ۷۹۹۳ ، ۷۹۴۷) ؛ معجم المطبوعات العربية فى ايران ، ص ۳۱۳.

6.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۳۶۴ (ش ۱۳۵۷).

7.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۳۶۴ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۴۵۸.