است و نسخه آن در كتاب خانه آيه اللّه مرعشى موجود است . ^۱
19 . شرح خطبه شقشقيه ، از مير محمّد عبّاس بن على اكبر شوشترى لكهنويى (م 1306 ق). اين شرح ، به دستور سيّد محمّد خان بهادر و به فارسى نوشته شده و با تعليقات شارح به عربى در حاشيه آن ، به سال 1286 ق ، در هند ، چاپ شده است. ^۲
20 . اللّمعة البيضاء فى شرح خطبة الزهراء(شرح خطبة اللمة) ، از محمّد على انصارى قراچه داغى (زنده در 1306 ق). اين كتاب چاپ شده است. ^۳
21 . شرح خطبة اللمة ، از سيّد على محمّد بن محمّد (تاج العلماء) (م 1312 ق). ^۴
22 . شرح الخطبة الشِّقشقية ، از سيّد على محمّد بن محمّد تاج العلماء. ^۵

شش . شرح يك يا چند حديث

برخى از احاديث ، به خاطر در برداشتن مضمون عالى ، مهم و يا گاه پيچيده و دشوار ، دانشمندان شيعه را بر آن داشته است كه رساله هايى را به شرح اين گونه احاديث ، اختصاص دهند. البته گاه پرسش و درخواست ديگران ، آنان را به نگارش شرح حديث ، واداشته است.
در طول دو قرن دوازدهم و سيزدهم نيز نوشته هاى قابل توجّهى در اين زمينه ، از عالمان شيعه به جاى مانده است كه آثار زير ، از آن جمله است:

قرن دوازدهم

1 . شرح حديث البيضة ، از رضى الدين محمّد بن حسين خوانسارى (م 1113 ق). ^۶ اين

13 . معالم التأويل و التبيان فى شرح خطبة البيان ، از ميرزا بابا ذهبى (م 1286 ق). كتاب ، به نظم و نثر است. ^۱ اين كتاب ، در سال 1343 و 1346 ش ، در شيراز به چاپ رسيده است.
14 . إيضاح الجوامع ، از زين العابدين گلپايگانى (م 1289 ق). شرح خطبه پيامبر اكرم در فضايل ماه رمضان است كه به چاپ رسيده است. ^۲
15 . شرح خطبه شقشقيه (هاتمة التصانيف) ، از محسن بن محمّد رفيع گيلانى اصفهانى(م 1290 ق). شرح خطبه شقشقيه ، به نظم و نثر است. ^۳
16 . شرح خطبة الزهراء ، از محمّد نجف كرمانى (م 1292 ق). ^۴
17 . شرح خطبة اللّمة ^۵ ، از محمّد نجف كرمانى. ^۶
18 . فيروزجات طوسية فى شرح الخطبة الرضوية ، از سيّد محمّد باقر بن مرتضى طباطبايى يزدى (1239 ـ 1298 ق). ^۷ شرح خطبه امام رضا عليه السلام است كه هنگام ولايتِ عهدى ايراد فرموده است. در نيمه اوّل آن ، شرح سفارش نامه امام على عليه السلام به مالك اشتر نيز ترجمه شده است. مؤلّف ، اين شرح را به نام ناصر الدين شاه ، نوشته