259
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

5 . الدرجات الرفيعة فى طبقات الإمامية من الشيعة ، از سيّد على خان بن احمد مدنى (م 1120 ق). مؤلّف در مقدّمه ، كتاب خود را شامل دوازده «طبقه» مى داند كه به ترتيب عبارت اند از: صحابيان ، تابعيان ، محدّثانِ راوى ائمه، محدّثان و مفسّران و فقها ، حكيمان و متكلّمان ، دانشمندان عرب ، سادات صوفيه ، پادشاهان ، اميران ، وزيران ، شاعران و زنان.
اين اثر با تحقيق و مقدّمه سيّد محمّد صادق بحرالعلوم به سال 1397 ق ، توسّط انتشارات بصيرتى در قم و پيش از آن نيز به سال 1382 ق، در نجف به چاپ رسيده است. شايان ذكر است كه اين چاپ ، همه طبقات ياد شده را در بر ندارد و تنها طبقه اوّل و بخشى از طبقه چهارم و يازدهم را شامل مى شود. نام هاى طبقات الإمامية و الشيعة (الذريعة ، ج 15 ، ص 147) و طبقات الشيعة (الذريعة ، ج 15 ، ص 151) نيز براى آن ذكر شده است. ۱
6 . سلافة العصر فى محاسن أعيان العصر ، از سيّد على خان بن احمد مدنى. ۲ الذريعة نام آن را با عنوان سلافة العصر فى محاسن الشعراء بكلّ مصر ذكر كرده است. نگارنده ، آن را به سبك يتيمة الدهر ثعالبى نگاشته و در پنج قسمت ، مرتّب كرده و تراجم بسيارى را به آن پيوست نموده است. سيّد عبد اللّه بن نور الدين جزايرى بر آن ، تذييل نوشته است. اين كتاب در مصر چاپ شده است. ۳
7 . كتاب أحوال الصحابة و التابعين ، از سيّد على خان بن احمد مدنى گويا همان الدرجات الرفيعة است . ۴

1.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۲۲ ، ص ۱۱۴ ؛ معجم المطبوعات العربية فى ايران ، ص ۲۹۴ ؛ الذريعة ، ج ۸ ، ص ۶۰.

2.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۷ ، ص ۱۸۷ (ش ۲۶۰۶) ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۲۵ ، ص ۴۴ (ش ۷۰۳۷).

3.الذريعة ، ج ۱۲ ، ص ۲۱۲.

4.روضات الجنّات ، ج ۴ ، ص ۳۹۴.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
258

در اين ميان ، منتهى المقال بوعلى ، كتاب مهمّى است كه در اين دوره نگارش يافته است و در جاى خود به اختصار ، معرّفى خواهد شد. علاوه بر آن ، آثار رجالى بسيارى در اين دوره نگاشته شده است كه بخش قابل توجّهى از آنها به تعليقه ، حاشيه و شرح بر كتب مهم رجالى اختصاص دارد ، بخشى به تلخيص كتاب هاى رجال مربوط است و پاره اى نيز در تكميل آنها نگارش يافته است .
در اين جا كتاب هاى مربوط به رجال را در اين دو قرن ، به ترتيب تاريخى ، معرّفى مى كنيم.

قرن دوازدهم

1 . الحاشية على نقد الرجال للتفرشى ، از سيّد نعمة اللّه جزايرى (م 1112 ق). سيّد احمد بن حسين شوشترى نجفى ، آن را با نام التعليقة اليسيرة ، تدوين كرده است. ۱
2 . رجال السيّد نعمة اللّه ، از سيّد نعمة اللّه جزايرى . ۲ در اين كه آيا اين كتاب با اثر قبلى مؤلّف يكى است يا نه ، قرينه اى در الذريعة ذكر نشده است.
3 . رجال ، از محمّد اسماعيل بن محمّد باقر حسينى خاتون آبادى (م 1116 ق). ۳
4 . رجال الشيخ محمّد أمين الكاظمى (هداية المحدّثين الى طريقة محمدّين) و معروف به مشتركات كاظمى ، از محمّد امين بن محمّد على كاظمى (م بعد از 1118 ق). شرح باب دوازدهم جامع المقال است كه آن را جداگانه نگاشته است . از اين رو ، از آن به عنوان شرح جامع المقال نيز ياد شده است. ۴
اين كتاب با تحقيق سيّد مهدى رجايى توسّط انتشارات كتاب خانه آية اللّه مرعشى در قم به سال 1405 ق ، منتشر گرديده است.

1.الذريعة ، ج ۶ ، ص ۲۲۸ (ش ۱۲۸۲).

2.همان ، ج ۱۰ ، ص ۱۵۶.

3.همان ، ص ۹۶ .

4.همان ، ص ۹۷ و ج ۱۳ ، ص ۱۷۲ (ش ۵۸۰).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 66362
صفحه از 407
پرینت  ارسال به