279
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

بحر العلوم. كتاب مبسوطى است و در ضمن الفوائد الرجاليةى مؤلّف ، آمده است. ۱
105 . رسالة فى الرجال ، از محمّد صادق بن محمّد مهدى خوانسارى (م 1255 ق) ۲ . ۳
106 . تكملة نقد الرجال ، از عبد النبى بن على بن احمد كاظمى (م 1254 ق). مؤلّف ، شاگرد سيّد عبد اللّه شبّر است. اين كتاب ، تكمله نقد الرجال تفرشى است و با تحقيق سيّد محمّد صادق بحر العلوم ، توسّط مطبعة الآداب در نجف ، در دو مجلّد ، چاپ شده است. ۴
107 . رجال شيخ حسن بروجنى (م بعد از 1257 ق). تعليقاتى بر مشيخه كتاب من لايحضره الفقيهاست كه در بردارنده تحقيقات بسيارى در احوال رجال حديث است و نگارنده در سال 1257 ق، از نگارش آن ، فراغت يافته است. نسخه آن به شماره 1874 در كتاب خانه مدرسه سپه سالار ، موجود است. ۵
108 . رجال سيّد حسين حسينى خراسانى ، از سيّد حسين حسينى خراسانى. مؤلّف در سال 1258 ق ، با خطّ خود ، نسخه اى از نقد الرجال را استنساخ نمود و تعليقات خود را بر آن نگاشت. شيخ آقا بزرگ ، اين تعليقات را با عنوان ياد شده ، آورده است. ۶
109 . الرسائل الرجالية ، از سيّد محمّد باقر بن محمّد تقى شفتى (حجّة الإسلام) (1175 ـ 1260 ق). ۷ شامل رساله ها و يادداشت هاى تحقيقى ارزشمندى در رجال و

1.همان ، ج ۲ ، ص ۱۲۰ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۵۸۶ .

2.وى فقيه و مجتهد شيعى است كه نزد عالمانى چون كاشف الغطاء و محمّد تقى ايوانكيفى درس خواند و بعد از پدرش (م ۱۲۴۶ ق) به مرجعيت رسيد. ميان او و فتحعلى شاه و وزيران او ، مراسلات بسيارى جريان داشت (تراجم الرجال ، ج ۲ ، ص ۷۲۲ وج ۳ ، ص ۲۸۴ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۵۹۶).

3.موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۵۹۷ .

4.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۲ ، ص ۴۰ (ش ۴۳۸) و ج ۸ ، ص ۱۲۵ (ش ۲۹۳۱) و ج ۱۴ ، ص ۴۱ (ش ۵۲۴۴) ؛ الذريعة ، ج ۴ ، ص ۴۱۷ و ج ۱۰ ، ص ۱۳۰.

5.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۱۰۹ (ش ۲۲۸).

6.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۱۱۱ (ش ۲۳۰).

7.وى فقيه ، اصولى ، رجالى و از مراجع بزرگ شيعه بود كه در عراق نزد سيّد محمّد مهدى بحر العلوم ، وحيد بهبهانى ، سيّد على بن محمّد على صاحب رياض ، شيخ جعفر كاشف الغطاء ، سيّد محسن بن حسن اعرجى و سليمان بن معتوق عاملى ، و در ايران ، از محضر ميرزاى قمى و ملّا مهدى نراقى بهره جست ، سپس در اصفهان اقامت گزيد و به تدريس و نشر احكام اسلامى پرداخت . وى شاگردان بسيارى تربيت نمود و در فقه ، اصول ، رجال و نحو ، داراى تأليفات است (ريحانة الأدب ، ج ۲ ، ص ۲۶ ؛ مكارم الآثار در احوال الرجال ، ص ۵ ، ش ۱۶۱۴ ؛ أعيان الشيعة ، ج ۹ ، ص ۱۸۸ ؛ روضات الجنّات ، ج ۲ ، ص ۹۹ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۵۳۳) .


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
278

مجلسى در رجال است. ۱
100 . ترجمة أبى بصير ، از سيّد محمّد مهدى بن حسن موسوى خوانسارى (م 1246 ق). اين اثر ، در سال 1276 ق ، در ضمن كتاب الجوامع الفقهية چاپ شده است. و از آن با نام عديمة النظير فى شرح حال أبى بصير نيز ياد شده است. ۲
101 . رجال السيّد مهدى بن حسن ، از سيّد محمّد مهدى بن حسن موسوى خوانسارى. ۳ احتمالاً با شماره پيش ، يكى است
102 . رسالة فى الموثقين ، از سيّد عبد الفتّاح بن على حسينى مراغى (م 1250 ق). مؤلّف ، شاگرد على بن جعفر كاشف الغطاء است. وى در اين رساله ، به ذكر حدود پنجاه نفر از كسانى مى پردازد كه با اجتهاد خويش به توثيق آنها دست يافته است. شيخ آقا بزرگ ، نسخه اين رساله را در كتابخانه سيّد هادى كاشف الغطاء ديده است. ۴ از آن به رجال المير عبد الفتاح نيز ياد شده است. ۵
103 . الفوائد الرجالية ، از سيّد [محمّد] رضا بن محمّد مهدى بحرالعلوم (1189 ـ 1253 ق). ۶ اين كتاب با بحث درباره اصحاب اجماع ، آغاز مى شود. سپس با ذكر حال ابو بصير ، بيان اين كه وكالت امامان عليهم السلام افاده مدح مى كند ، موارد نياز و عدم نياز به علم رجال ، ذكر حدود هشت مسئله از موارد اختلافى و... ادامه مى يابد. ۷
104 . كشف القناع عن تراجم أصحاب الإجماع ، از سيّد محمّد رضا بن محمّد مهدى

1.همان ، ج ۲۱ ، ص ۲۷۸ و ج ۱۰ ، ص ۹۶ (ش ۱۹۰).

2.همان ، ج ۴ ، ص ۱۴۸ (ش ۷۲۴) و ج ۱۸ ، ص ۱۹۷ و ج ۱ ، ص ۳۰۳ و ج ۱۰ ، ص ۱۵۳ ؛ معجم المطبوعات العربية فى ايران ، ص ۲۹۶.

3.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۱۵۳.

4.همان ، ج ۲۳ ، ص ۲۴۶ (ش ۸۸۳۵) و ج ۱۵ ، ص ۳۵۰ و ج ۱۰ ، ص ۱۲۶.

5.همان ، ج ۱۰ ، ص ۱۲۶.

6.وى از فقها و مجتهدان بزرگ شيعه است كه در نجف اشرف به دنيا آمد و نزد پدرش سيّد بحر العلوم و شيخ جعفر كاشف الغطاء درس خواند و از آنان و عدّه اى ديگر از عالمان ، اجازه روايت دارد (أعيان الشيعة ، ج ۷ ، ص ۱۹ ؛ معارف ، ج۱ ، ص۳۱۹ ؛ موسوعة طبقات الفقهاء ، ج ۱۳ ، ص ۵۸۶) .

7.الذريعة ، ج ۱۶ ، ص ۳۳۸ (ش ۱۵۶۸).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 78094
صفحه از 407
پرینت  ارسال به