29
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

1231ق ، از نگارش آن ، فارغ شده است. ۱
ـ الردّ على الصوفية ، به فارسى ، از سيّد دلدار على بن محمّد معين نقوى نصيرآبادى (م1235 ق). ۲
ـ ارشاد المنصفين و الزام الملحدين الردّ على الصوفية المبدعين ، از ملّا محمّد كاظم بن محمّد شريف هزار جريبى حائرى (از شاگردان وحيد بهبهانى) (م بين 1232 ـ 1238ق). ۳
ـ رسالة فى ردّ الصوفية ، از ملّا محمّد باقر بن مهدى حائرى كه در سال 1258 ق ، از نگارش آن ، فراغت يافته است. ۴
ـ تنبية الغافلين و ايقاظ الراقدين ، در ردّ صوفيه ، از آقا محمود بن محمّد على كرمانشاهى ، ساكن تهران (م 1269 ق). ۵
پديده تصوّف كه با ظهور حكومت صفويان (منسوب به شيخ صفى الدين اردبيلى) ، جايگاه ويژه اى يافت ، به تدريج در اثر عوامل مختلف ، از جمله بى اعتنايى و رفتار تحقيرآميز شاه عبّاس نسبت به طبقه صوفيه و مبارزه دانشمندان شيعه ، بخصوص علّامه مجلسى دوم با آن ، كم كم اعتبار و اهمّيت خود را از دست داد و سرانجام در آغاز قرن دوازدهم ، به فرمان شاه سلطان حسين صفوى ،«تكيه فيض» ويران شد ، درويشان از شهر رانده شدند و فعّاليت صوفيان در اصفهان ، متوقّف گرديد.
بنا به اظهار برخى محققّان ، پس از زوال حكومت صفويه ، خطّ فكرى صوفيه

1.همان ، ص ۲۰۶ (ش ۵۵۹).

2.همان جا (ش ۵۶۰) .

3.همان ، ج ۱ ، ص ۵۲۲ (ش۲۵۴۵).

4.همان ، ص ۱۸۸ (ش ۱۱۴۹).

5.همان ، ج ۴ ، ص ۴۴۷ (ش ۱۹۹۵).


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
28

شايد بتوان گفت به دليل همين مفاسدى كه در عرصه اعتقاد و عمل از پاره اى صوفيان به ظهور رسيد ، عدّه اى از دانشمندان شيعه در ردّ صوفيه به نگارش كتاب و رساله دست زدند. از آن جمله است:
ـ درايه نثار فَتحَ اللّه بِهِ أعين الأبصار ، به فارسى ، از محمّد علم الهدى بن فيض كاشانى (م1115ق) كه در آن ، غالبا از صوفيه به طايفه خنياگران ، مغنيان و اهل طرب ، ياد مى كند. ۱
ـ الردّ على الصوفية ، از حاج محمّد رضى قزوينى كه آن را در حدود سال 1135 ق ، نگاشته است. ۲
ـ فى أصناف الصوفية و ما ينجرّ الى الكفر ، از عبد الحى رضوى كاشانى (م بعد از 1152 ق) كه در كتاب حديقة الشيعه خود ، بابى را با عنوان «فى أصناف الصوفية و ما ينجرّ الى الكفر» به صوفيه اختصاص داده است. وى مى گويد:
صوفيه زمان ما اكثرشان مصداق «ملعون من ألقى كلّه على الناس» هستند. ۳
ـ الردّ على الصوفية الملعونة ، از ملّا محمّد اسماعيل بن محمّد حسين مازندرانى (خواجويى) (م1173 ق). ۴
ـ الردّ على الصوفية ، از ملّا احمد بن محمّد تونى بشروى. ۵
ـ الردّ على الصوفية ، از سيّد اعظم بنگورى ، از شاگردان سيّد دلدار على نقوى. ۶
ـ الردّ على الصوفية ، از ملّا حسن بن محمّد على يزدى كه در 27 محرّم سال

1.الذريعة ، ج ۸ ، ص ۵۶ (ش ۱۶۸).

2.همان ، ج ۱۰ ،ص ۲۰۶ (ش ۵۶۱).

3.موضع تشيع در برابر تصوّف ،ص ۲۹۷. براى اطلاع بيشتر درباره ظهور صوفيه و فرقه هاى مختلف آن ، رك: حديقة الشيعة ، ج ۲ ، ص ۷۴۰ ـ ۸۰۴ نيز براى اطلاع بيشتر درباره تشيّع و تصوّف ، ر ك: الفكر الشيعى و النزعات الصوفية ؛ الصلة بين التصوّف و التشيّع.

4.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۲۰۴ (ش ۵۵۳)؛ روضات الجنّات ، ج ۱ ، ص ۱۱۴ ـ ۱۱۹.

5.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۲۰۴ (ش ۵۵۲).

6.همان جا (ش ۵۵۴).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 79381
صفحه از 407
پرینت  ارسال به