مى پردازند ، ^۱ چنان كه شيخ احمد احسايى نيز به بهره مندى خود از آبشخور علمى اهل بيت عليهم السلام از طريق رؤيا تصريح مى كند. ^۲
به عقيده برخى از محقّقان ، شيخ احمد با نهضت علمى خود ، نه تنها خدمتى به علم و اسلام نكرد ، بلكه ضربتى سخت بر قرآن و حديث وارد نمود و در تفسير و توجيه آيات و روايات و تحريف مقاصد كتاب و سنّت ، باب گستاخى و خود رأيى را به روى ديگران گشود. مراجعه به كتاب ها و رسالات شيخ ، اين مطالب را روشن مى كند و تعليمات شيخ و شاگردش سيّد كاظم رشتى ، زمينه ادعاهاى باطل را پس از آنها فراهم ساخت.

5 و 6. بابيگرى و بهاييگرى ^۳

وقتى شيخ احمد احسايى ، كه شيخيه او را «شيخ جليل» مى گفتند ، در سال 1241 ق ، درگذشت ، شاگرد ممتاز وى ، سيّد كاظم رشتى ، كه «سيّد نبيل» خوانده مى شد ، به عنوان جانشين شيخ از سوى پيروان وى ، مورد پذيرش واقع گرديد.
او كه در جوانى با رفتن به يزد به شيخ احمد احسايى پيوست و با او رهسپار كربلا شد ، تا پايان عمر در آن جا ماند و با جدّيت تمام ، به تقويت و بسط افكار شيخ احمد پرداخت و بيش از يكصد و پنجاه كتاب و رساله نوشت كه بيشتر آنها رمزگونه و نامفهوم است.
مهمترين كتاب وى شرح القصيدة است كه در آن ، قصيده اى را كه پاشا عبد الباقى براى امام كاظم عليه السلام سروده است ، به روش شيخيه شرح مى كند. به گفته سيّد كاظم ، مدينة العلم (شهر علم) در آسمان قرار دارد و حديث «أنا مدينة العلم و علىّ بابها» به

شاگردان و پيروان شيخ احمد احسايى نيز فتوا داد و فرمان داد كه ايشان به حمّام مسلمانان نروند و مردم از مسّ ايشان با رطوبت بپرهيزند. ^۱ از آن پس ، دانشمندان متعدّد به ردّ افكار او پرداختند ، از جمله افراد زير:
1. ملّا على اكبر بن محمّد باقر اژه اى (ايجئى) اصفهانى (م1232 ق)
2. شيخ سليمان بن احمد آل عبد الجبار قطيفى
3. شيخ عبد اللّه بن عبّاس سترى بحرانى
4. شيخ على بن احمد آل عبد الجبار قطيفى
5. سيّد حيدر بن ابراهيم حسينى (م1265 ق). ^۲
ربط جريان شيخيه به تاريخ حديث شيعه ، با بيان گوشه هايى از افكار شيخ احمد احسايى ، تا حدّ بسيار ، روشن گرديد. مى توان گفت مبانى فكرى شيخ احمد احسايى ـ كه به پاره اى از آنها اشاره شد ـ بر ادراك امور و حقايق در پرتو انوار اهل بيت عليهم السلام ، استوار است. بى ترديد ، بخش قابل توجهى از انوار اهل بيت عليهم السلام ، از كلمات نورانى و احاديث آنان ، ساطع است ، چنان كه در پرتو اين نور ، قرن هاست كه اسلام ناب ، در قالب تشيّع به حيات و پويايى خود ، ادامه داده است.
از آثار علمى شيخ احمد احسايى به دست مى آيد كه عمده تلاش هاى او بر محور احاديث اهل بيت عليهم السلام مى چرخد و قسمت قابل توجّهى از آثار او به شرح و تأويل احاديث و پاسخ به سؤالات مربوط به حديث ، اختصاص دارد و شرح الزيارة الجامعة ، مهم ترين اثر وى ، گوياى اين نكته است. گرچه بهره مندى از نور هدايت اهل بيت، تنها منحصر به روايات نيست و آن پيشوايان حق ، علاوه بر هدايت تشريعى به وسيله هدايت تكوينى و هدايت به امر نيز به افاضه فيض الهى