65
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

كعب بن اشرف) را بازسازى و با عنوان آثار باستانى ثبت كردند. ۱
اين جريان بر اساس برخى شواهد تاريخى ، از حمايت و دخالت استعمار نيز برخوردار بوده است. ۲ و دولت انگلستان ، در راستاى سياست تفرقه افكنى بين مسلمانان و تجزيه ممالك اسلامى براى سلطه بيشتر و راحت تر خود بر آنها ، از اوايل كار محمّد بن عبد الوهاب ، مشوّق او بوده است و در ادامه راه نيز با حكّام سعودى ، قرار و مدارهايى داشته اند. بر اساس آنچه همفر ، جاسوس انگليس در ممالك اسلامى ، در كتاب خاطرات خود ، درباره رابطه خود و محمّد بن عبد الوهاب مى گويد ، ۳ بى ترديد مى توان گفت كه وهّابيگرى ، ساخته و پرداخته استعمار انگليس بوده است. همين توطئه ها يكى از عوامل سقوط دولت عثمانى و مستعمره شدن بسيارى از كشورهاى اسلامى بوده است.
قابل توجّه اين كه وهّابيگرى ، از همان ابتدا ، حتّى در ميان اهل سنّت ، مخالفانى داشته است. از جمله سليمان بن عبد الوهاب نجدى(م پس از 1206 ق) كه بدعت هاى برادرش را مورد تقبيح و انتقاد قرار داد و كتاب هايى در ردّ او تأليف كرد كه از جمله آنهاست :
1 . الصواعق الإلهية فى الردّ على الوهّابية.
2 . فصل الخطاب فى الردّ على محمّد بن عبد الوهّاب. ۴
علاوه بر وى ، ديگر دانشمندان مسلمان ، اعم از شيعه و سنّى ردّيه هاى متعدّدى بر وى نوشته اند كه بيش از 23 مورد از آنها در الذريعة ذكر شده است. ۵

1.فرهنگ عقايد و مذاهب اسلامى ، ص ۲۵۳.

2.سيماى مكّه ، ص ۲۱۳.

3.رك: خاطرات همفر جاسوس انگليس در ممالك اسلامى ، ص ۴۰ به بعد.

4.تاريخ مكّه ، ص ۱۶۵؛ ايضاح المكنون ، ج ۲ ، ص ۷۲.

5.الذريعة ، ج ۴ ، ص ۴۵۵ و ج ۱۰ ، ص ۲۳۶ و ج ۱۱ ، ص ۶۲.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
64

و ضريحشان و بنا كردن ساختمان براى قبرها را نيز شرك دانست. ۱ علاوه بر آن ، احاديث فراوانى را كه درباره فضائل اهل بيت عليهم السلام وارد شده و خود ابن حنبل و شاگردان وى نيز آنها را نقل كرده اند ، نادرست خواند و همه را انكار كرد و مسئله تربيع و اين كه امام على عليه السلام چهارمين خليفه اسلامى است را موهون و سست اعلام كرد. عدّه اى نيز در مصر و شام ، پيرو او گرديدند. بر اساس افكار ابن تيميه ، بسيارى از مسلمانان ، مشرك به شمار مى آمدند.
با مرگ ابن تيميه ، دعوت به سلفيگرى تقريبا به فراموشى سپرده شد؛ ولى افكار او در لابه لاى كتاب ها باقى ماند ، تا اين كه در اواسط قرن دوازدهم محمّد بن عبد الوهّاب نجدى(1115 ـ 1206 ق) به احياى انديشه هاى او گرايش خاصّى پيدا كرد و مسئله توحيد و شرك را محور دعوت خود قرار داد. وى با جلب همكارى محمّد بن سعود ، بسيارى از قبايل عرب را پيرو خود ساخت ۲ و با نيرو و سرمايه آنان به تجاوز و قتل و غارت مسلمانان پرداخت كه نمونه اى از آن فجايع ، هجوم وهّابيان به كربلا در سال 1216 ق ، و غارت اشياى نفيس و طلاهاى حرم امام حسين عليه السلام و كشتن حدود سه هزار نفر از شيعيان است. ۳
اين حركت ارتجاعى به نام توحيد و محو آثار شرك ، بيشتر آثار اسلامى از جمله خانه عبد اللّه ، پدر پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله كه مدفن او نيز بود ، مدرسه امام صادق عليه السلام ، خانه هاى بنى هاشم ، خانه ابو ايوّب انصارى ، گنبد و بارگاه ائمه بقيع عليهم السلام و... را نابود كرد.
شگفت اين كه همين مدّعيان توحيد ، آثار يهود (مانند: قلعه هاى خيبر و قلعه

1.همان جا. نيز ، رك: علوم حديث ، ش ۲۱ ، ص ۱۷۸:«گزارشى از مقاله فرقة السلفية و تطوّراتها فى التاريخ» ، قاسم جوادى.

2.تاريخ مكّه ، ص ۱۶۹.

3.البراهين الجليّة فى رَفع تشكيكات الوهّابية . نيز رك: ناسخ التواريخ ، ج ۱ ، ص ۱۱۷ ، ج ۲ ، ص ۸۳۶.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 76860
صفحه از 407
پرینت  ارسال به