واحد ظنّى است و در برابر اخبار متواتر ، قطعا اعتبار ندارد. ثانيا قبل از نسخ حكم زيارت قبور بوده است. ^۱

وضعيت حديث اهل سنّت در سده هاى دوازدهم و سيزدهم

چنان كه آثار و تأليفات دانشمندان اهل سنّت نشان مى دهد ، عمده فعاليت ها در تدوين كتب حديث (اعم از: صحيح و مسند و...) ، مربوط به دوره متقدّمان اهل سنّت است و پس از قرن سوم ، بيشتر به كار بر روى آثار حديثى پيش از آن مى پردازند و در جهت ملحق كردن جوامع حديثى به يكديگر و تدوين جوامع بزرگ تر ، نگارش شرح بر صحاح و مسانيد ، ترتيب و تهذيب كتب حديث ، گام بر مى دارند و يا به تأليف در زمينه علوم حديث (اعم از: رجال و جرح و تعديل و كتب ثقات و...) مى پردازند. البته اين آثار هم به طور عمده تا قرن دهم تدوين شده است و در قرون بعدى ، جز آثار اندكى كه در گوشه و كنار تدوين گرديده ، كار قابل ملاحظه اى انجام نشده است. اين آثار در محورهاى زير پديد آمده است:

الف . جمع احاديث جعلى

تاريخ حديث در ميان اهل سنّت ، وضعيت ويژه خود را دارد. از طرفى ، بيش از يك قرن منع نگارش و نقل در صدر اسلام را پشت سر گذاشته است و از سوى ديگر ، دستگاه حكومت خلفاى بعدى ، بخصوص بنى اميّه ، در جعل حديث و نشر اكاذيب براى نفى فضايل اهل بيت عليهم السلام ، تلاش بسيار كردند. ^۲ از اين رو ، شناخت احاديث «موضوع» و جمع آورى آنها در يك كتاب ، توسّط برخى عالمان سنّى مورد توجّه قرار گرفته است. از جمله اين آثار است:

نكته بسيار مهمّى كه بايد به آن اشاره كرد ، اين است كه وهّابيان ، دچار اين توهّم اند كه شيعيان ، معصوم عليه السلام را شخصى مستقل و توانا در رفع نيازها ، بدون احتياج به استمداد از خداوند مى دانند ، چنان كه او هم معبودى مستحقّ خضوع است. اين اعتقاد ، به طور قطعى ، كفر و شرك است و به گفته آية اللّه مشكينى ،«بى ترديد ، احدى از تشيّع (يعنى اماميه) كه لباس اين بهتان را بر قامت آنان دوخته اند ، چنين عقيده اى ندارد و همه آنها اين نوع اعتقاد را كفر و شرك مى شمارند». ^۱

3 . زيارت قبر امامان عليهم السلام

وهّابيان مى گويند: زيارت قبر امامان و سفر طولانى از راه دور براى زيارت قبر پيامبر صلى الله عليه و آله جايز نيست و اين كار ، شرك و عبادتِ غير خداست. ^۲
پاسخ: زيارت قبر مؤمنان ، جايز ، بلكه از نظر شرعى مستحبّ است ، چه رسد به زيارت قبر پيامبر صلى الله عليه و آله . دليل اين جواز:
1. تواتر احاديث صحيح و صريح در استحباب آن است. پيامبر خدا فرمود:
زوروا القبور فإنها تذكّركم الآخرة .^۳قبرها را زيارت كنيد كه شما را به ياد آخرت مى اندازد.
2. عمل عموم مسلمانان از زمان پيامبر صلى الله عليه و آله تاكنون ، دليل ديگر است . علاوه بر اين ، سيره پيامبر صلى الله عليه و آله در زيارت شهيدان احد و حضور ايشان براى زيارت بقيع نيز دليل محكمى بر صحّت نظر شيعه است.
3. استدلال ابن تيميه به حديث ابن عبّاس در حرمت زيارت قبور ، اولاً خبر