83
تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري

كتاب ، يكى از مجامع حديثى بزرگ است كه از آن به عنوان جامع الأحكام نيز ياد شده است و در آن ، احاديث اصول و فروع دين از كتب اربعه و ساير كتاب هاى معتبر برگرفته شده و در چهارده مجلّد بزرگ ، تدوين گرديده است . موضوع هر مجلّد ، به ترتيب ، عبارت است از :
1. التوحيد
2. الكفر و الإيمان
3. المبدأ و المعاد
4. الاُصول الأصلية (كه به طور مستقل نيز از آن ياد مى شود)
5. الطهارة
6. الصلاة
7. الزكاة و الخمس و الصوم و الاعتكاف
8. الحج
9. المزار ، الجهاد و الأمر بالمعروف و النهى عن المنكر
10. المطاعم و المشارب
11. الغصب و المواريث إلى آخر الدّيات
12. النكاح
13. المعاملات
14. الخاتمة الرجالية .
مؤلّف ، در آغاز هر باب ، آيات مربوط به آن را نيز مى آورد و پس از ذيل برخى روايات ، مطالبى با عنوان «بيان» مى افزايد. ۱

1.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۵ ، ص ۲۷۱ (ش ۱۸۹۸) و ج ۷ ، ص ۲۹۱ (ش ۲۷۳۰) و ج ۱۰ ، ص ۱۹۱ (ش ۳۸۱۲) ؛ الذريعة ، ج ۵ ، ص ۷۱ ـ ۷۲.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
82

مؤلّف ، در مقدّمه مى گويد :
سمّيته بالشفاء فى أخبار آل المصطفى جامع جميع أحاديث الوافى و البحار و الوسائل.
سپس ، اشكالات سه جامع حديثى بحار الأنوار ، الوافى و وسائل الشيعة را ذكر نموده و از سه كتاب ياد شده ، بدين گونه انتقاد مى كند :
الوافى از اخبار غريب مورد نياز فقيه ، خالى است و ترتيب كتب فقهى را ندارد.
وسائل الشيعة ، جامع همه اخبار غريب نيست ، ابوابش پراكنده يا مكرّر است و احاديث مربوط به هر باب را نياورده ، بلكه به تقدّم و تأخّر ، ارجاع داده است.
بحار الأنوار ، گرچه داراى بيشترين روايات غريب است ، از روايات كتب اربعه خالى است و در تحقيق مسائل فقهى و نقل اقوال ، چنان سخن را طولانى مى كند كه جنبه فقهى كتاب ، بر جنبه خبرى آن ، غالب شده و موجب ملال و رنجورى است.
وى ، سپس كتاب خود را به خالى بودن از همه آن اشكالات و داراى حُسن ترتيب بودن و... وصف نموده است.
مؤلّف ، در ابتداى هر حديث ، صحيح ، حَسن ، ضعيف و مرسل بودن آن را ذكر مى كند. سپس بعد از ذكر هر راوى كه در سند قرار دارد ، مى گويد كه او ثقه ، مجهول يا ضعيف است و هر يك از اين اظهار نظرها را با رنگ سرخ ، نشان داده است.
مؤلّف ، نگارش هفت مجلّد بزرگ از اين كتاب را به پايان رسانده است. شيخ عبد النبى قزوينى ، اين كتاب را «الشافى الجامع بين البحار و الوافى» دانسته كه گويا با اين تعبير ، درصدد وصف كتاب بوده ، و گرنه ، نام كتاب همان است كه ذكر شد. ۱
11. جامع المعارف و الأحكام ، از سيّد عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر (م 1242 ق) . اين

1.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۷ و ج ۱۴ ، ص ۱۹۹ ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ج ۱۴ ، ص ۳۱۴ (ش ۷۷۸۶).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي دوازدهم و سيزدهم هجري
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 76992
صفحه از 407
پرینت  ارسال به