بخش سه : روايت زنان در منابع حديثى شيعه

مهم ترين مسئله اى كه مى تواند نقش زنان را در خدمت به حديث و نشر آن روشن سازد ، ميزان حضور آنان در سلسله اسناد و نقل احاديث است . براى اين منظور ، بررسى دقيق كتب روايى ، تاريخى و تفسيرى ضرورى است ؛ چنان كه بايد اين بررسى در دو حوزه منابع روايى اهل سنّت و شيعى صورت پذيرد .
در حوزه روايات اهل سنّت ، اين بررسى ها تا حدودى انجام پذيرفته و كتبى با اين انگيزه تأليف شده است كه مى توان به اين موارد اشاره كرد :
1 . جامع مسانيد النساء ، ابراهيم محمّد الجمل ، 2 ج . در اين مجموعه دو جلدى ، 1752 حديث از 28 كتاب حديثى اهل سنّت گردآورى شده است .
2 . الاحاد و المثانى ، ابن ابى عاصم (206 ـ 287 ق) ، 6 ج . در جلد پنجم اين كتاب ، از صفحه 354 تا آخر (479) و تمام جلد ششم (494ص) ، از شماره 1054 تا 1250 ، روايات 196 زن راوى ، گرد آمده است .
3 . مسند فاطمة الزهراء ، جلال الدين سيوطى (م 911 ق) . سيوطى در اين كتاب ، 284 حديث گرد آورده كه برخى به سيره حضرت فاطمه عليهاالسلام برمى گردد و برخى ، سخنان پيامبر درباره ايشان و پاره اى ديگر نيز روايت هاى حضرت فاطمه عليهاالسلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله است .
4 . مسند عايشة ، ابن حجر عسقلانى . در اين اثر ، 1081 روايت از عايشه نقل شده كه

ابى عمر حنبلى ، از او سماع حديث دارد . ^۱
49 . حكيمه ، دختر محمود بن محمّد (قرن نهم) . طاوسى ، نزد او قرائت حديث كرد . ^۲
50 . همسر شيخ بهايى (نيمه اول قرن يازدهم) . محدّث و فقيه بود و حديث و فقه تدريس مى كرد . ^۳
51 . ثريا خانم محسنى (قرن چهاردهم) . به زنان ، فقه ، اصول و حديث مى آموخت . ^۴
52 . قرائت شيرازى (قرن چهاردهم) . كتب اربعه را به زنان درس مى داد . ^۵