151
سهم زنان در نشر حديث

2 . كتاب هايى كه در اين مرحله مورد جستجو و تتبّع قرار گرفته و تعداد روايت هاى منقول در آنها بررسى شده ، عبارت اند از :
ـ الكافى ، 19 حديث ،
ـ كتاب من لا يحضره الفقيه ، 8 حديث ،
ـ تهذيب الأحكام ، 8 حديث ،
ـ الاستبصار ، 2 حديث ،
ـ وسائل الشيعة ، 66 حديث ،
ـ بحار الأنوار ، 384 حديث .
جمع كل : 487 حديث .
3 . اين روايت ها را 116 زن نقل كرده اند ، كه بيشترين روايت را امّ سلمه با 113 حديث ، روايت كرده است .
4 . راويان از نظر تعداد روايت در جدول زير دسته بندى مى شوند .
1 حديث : 57 مورد . شماره هاى : 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 7 ، 8 ، 11 ، 15 ، 16 ، 18 ، 22 ، 21 ، 23 ، 31 ، 33 ، 34 ، 37 ، 39 ، 40 ، 41 ، 42 ، 44 ، 45 ، 49 ، 51 ، 52 ، 53 ، 54 ، 61 ، 62 ، 65 ، 67 ، 70 ، 75 ، 76 ، 77 ، 78 ، 80 ، 82 ، 84 ، 87 ، 88 ، 89 ، 91 ، 94 ، 95 ، 96 ، 99 ، 102 ، 103 ، 104 ، 105 ، 107 ، 108 ، 109 ، 110 ، 114 .
2 حديث : 27 مورد . شماره هاى : 10 ، 20 ، 24 ، 27 ، 29 ، 30 ، 32 ، 36 ، 38 ، 43 ، 50 ، 56 ، 60 ، 63 ، 64 ، 66 ، 69 ، 73 ، 74 ، 83 ، 85 ، 93 ، 106 ، 111 ، 112 ، 115 ، 116 .
3 حديث : 12 مورد . شماره هاى : 5 ، 9 ، 13 ، 14 ، 17 ، 46 ، 55 ، 68 ، 79 ، 86 ، 90 .
4 حديث : 4 مورد . شماره هاى : 12 ، 19 ، 25 ، 92 .
6 حديث : 5 مورد . شماره هاى : 48 ، 58 ، 59 ، 98 ، 100 .
7 حديث : 3 مورد . شماره هاى : 35 ، 71 ، 72 .
8 حديث : 3 مورد . شماره هاى : 26 ، 47 ، 57 .


سهم زنان در نشر حديث
150

ابن حجر آن را بر پايه مسند احمد بن حنبل و فرزندش عبد اللّه ، گرد آورده است .
5 . الإجابة لايراد ما استدركته عايشة على الصحابة ، الزركشى . در اين اثر ، نَود حديث از عايشه نقل شده كه بر سى تَنْ از صحابه ، خُرده گرفته است .
6 . موسوعة أمّهات المؤمنين ، عبد الصبور شاهين و اصلاح عبد الصلاح الرفاعى . در اين اثر ، 1470 حديث كه همسران پيامبر راوى آن بوده اند ، گرد آمده است .
7 . مسند أمة اللّه مريم بنت عبد الرحمن . اين كتاب ، در مكتبة القرآن قاهره به سال 1409ق ، با تحقيق مجدى السيد ابراهيم به چاپ رسيده است . اين اثر ، يك جزء از 24 روايت مسند مريم است كه به چاپ رسيده و در آن 13 حديث موجود است .
اين تتبّع ها گرچه كامل نيست ، اما اندازه غالب را نشان مى دهد و بايد بر پايه اين آثار و آمار ، تحليلى دقيق از تعداد راويان زن و روايت هايشان و نيز موضوعات منقول ارائه كرد . البته حدود چهل درصد از اين كار را خانم آمال قرداش ، در كتاب دور المرأة فى رواية الحديث فى القرون الثلاثة الاولى ۱ انجام داده است .
مع الأسف هيچ يك از اين دو امر ، يعنى تتبّع در مصادر حديثى و تحليل آن ، در حوزه روايات شيعى به انجام نرسيده است .
در اين بخش مى كوشيم به اين عرصه ، دامن زده و با تتّبعى نسبتا كامل به تحليل و ارزيابى آن بپردازيم . ابتدا ذكر چند نكته به عنوان درآمد و تبيين حدود مسئله لازم است :
1 . در اين جا روايت هايى را جستجو كرده ايم كه زنان ، راوى آنها بوده اند . بدين جهت ، روايت هاى منقول از حضرت فاطمه عليهاالسلام ـ كه به ايشان ختم مى شود ـ مورد بررسى و تحليل قرار نگرفته و ـ ان شاء اللّه ـ در نوشتارى مستقل بدان پرداخته مى شود .

1.دور المرأة فى رواية الحديث فى القرون الثلاثة الاولى ، آمال قرداش بنت الحسين ، كتاب الامة ، قطر ، سال ۱۹ ، شماره ۷۰ ، ۱۴۲۰ق .

  • نام منبع :
    سهم زنان در نشر حديث
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 35528
صفحه از 276
پرینت  ارسال به