31
سهم زنان در نشر حديث

وى ، در ادامه از 31 زن نام برده كه سال هاى وفات و تاريخ حديث گويى آنان معلوم نيست .
در فصل دوم ، شرح حال پانزده تَنْ از زنان برجسته اين قرن كه تأثير فراوانى در نشر حديث داشته اند ، بازگو شده است . اينان عبارت اند از :
فاطمة بنت سليمان ، فاطمة بنت ابراهيم ، هدية بنت على ، ست الوزراء ، فاطمة بنت احمد ، زينب بنت احمد ، وجيهة بنت على ، زينب بنت يحيى ، عايشة بنت محمّد ، زينب بنت احمد ، فاطمة بنت ابراهيم ، زينب بنت اسماعيل ، ست العرب ، جويرية بنت احمد ، فاطمة بنت احمد .
3 . دور المرأة فى خدمة الحديث فى القرون الثلاثة الاولى ، آمال قرداش بنت الحسين ، قطر : كتاب الامة ، سال 19 ، ش 70 ، 1420 ق .
نويسنده ، سهم زنان را در حديث در سه قرن اول اسلامى ، به بحث مى گذارد . وى ، كتابش را به دو فصل تقسيم كرده است ؛ در فصل نخست ، سهم زنان را در رواية الحديث بيان مى كند و در فصل دوم ، نقش زنان را در دراية الحديث طرح مى كند .
در فصل نخست ، ابتدا تعداد روايات زنان پيامبر و شاگردان آنان را شرح مى دهد ، آن گاه ديگر زنانى را كه در اين سه قرن ، به نقل حديث پرداخته اند ، معرفى مى كند . در ادامه ، سفرهاى زنان را براى فراگيرى و بازگو كردن حديث ، به اجمال گزارش كرده است . پايان بخش اين فصل ، سهم زنان در روايات كتب ستّه اهل سنّت است كه در آن ، تعداد رُوات ، تعداد راويان ، موضوعاتى كه زنان در آن باره روايت دارند ، به تفصيل شرح داده شده است .
در فصل دوم ، ابتدا نمونه هايى از تحمّل و اداى حديث توسط زنان را بيان مى دارد و از سماع ، قرائت ، اجازه ، وصيت و وجاده نام مى بَرَد . در ادامه ، به نقد متن حديث توسط زنان مى پردازد و نمونه هايى از احاديث عايشه را در اين زمينه شاهد مى آورد . در پايان نيز نمونه هايى را از جرح و تعديل هايى كه توسط زنان در اين دوره ها انجام


سهم زنان در نشر حديث
30

زهرى ، مالك بن انس ، احمد بن حنبل ، ابويعلى ، سمعانى ، ابن جوزى ، ذهبى ، ابن قيم ، ابن حجر و . . . .
نويسنده ، در فصل دوم ، راويان حديث در عصر پيامبر و صحابه را آورده و جايگاه عايشه در نقل حديث را گوشزد مى كند كه وى ، 2210 حديث روايت كرده است . آن گاه ساير زنان اين عصر را ، با ذكر عدد احاديث نقل شده توسط آنان ، برمى شمرد .
فصل سوم ، به معرفى زنان راوى پس از دوره صحابه ، اختصاص دارد . نويسنده ، ابتدا زنان راوى حديث در دوره تابعين و پس از آن ، راويان قرن هاى دوم و سوم تا قرن نهم را معرفى مى كند . (وى ، معتقد است ، از قرن نهم به بعد ، تمايل و رغبت زنان به فراگيرى حديث ، رو به كاهش مى گذارد) . سپس به قرن هاى دهم تا سيزدهم مى پردازد .
فصل چهارم كه صورتى جُنگ گونه دارد ، به بيان نمونه هايى از اهتمام علما به تعليم زنان ، اختصاص يافته است .
2 . جهود المراة فى رواية الحديث فى القرن الثامن الهجرى ، صالح يوسف معتوق ، بيروت : دار البشائر الاسلامية ، 1418 ق ، 376 ص .
كتاب ، در يك مقدمه و دو فصل و يك خاتمه ، سامان يافته است . نويسنده ، در مقدمه ، اوضاع سياسى ، اجتماعى و علمى قرن هشتم را بازگو مى كند و در ادامه ، گوشه هايى از تلاش هاى علمى مردان و زنان را در اين قرن باز مى گويد .
در فصل اول ، پس از اشاره به اهتمام زنان به علم حديث از قرون اوليه تا قرن هشتم ، به معرفى تلاش هاى حديثى زنان در اين قرن مى پردازد .
نويسنده ، در اين زمينه از 232 زن به ترتيب دهه ها نام برده است :
دهه اول قرن هشتم ، 29 زن ، دهه دوم ، 31 زن ، دهه سوم ، 18 زن ، دهه چهارم ، 32 زن ، دهه پنجم ، 26 زن ، دهه ششم ، 10 زن ، دهه هفتم ، 14 زن ، دهه هشتم ، 13 زن ، دهه نهم ، 15 زن ، دهه آخر ، 12 زن .

  • نام منبع :
    سهم زنان در نشر حديث
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 42197
صفحه از 276
پرینت  ارسال به