67
سهم زنان در نشر حديث

قرن ششم

1 . فخر النساء ، دختر رستم بن ابى الرجا الاصفهانى . محى الدين عربى ، مى گويد :
در سال 598 ق ، وارد مكه شدم و فضلا و دانشمندان بسيارى ديدم كه از ميان آنان ، مكين الدين ابوشجاع زاهر بن رستم و خواهرش ، به جز علم ، به تهذيب و خودسازى مشغول بودند . از برادرش ، سنن ترمذى و برخى اجزاى حديثى را سماع كردم . از فخر النساء ، بلكه فخر الرجال و العلماء نيز تقاضاى سماع حديث كردم ، ولى او در جواب گفت : آرزوها بر باد رفته و مرگ نزديك است و من به جاى پرداختن به روايت حديث ، به عمل رو آورده ام . گويا مرگ را مى بينم كه ناگهان مى آيد و سنّ پشيمانى دق الباب مى كند .
محى الدين ، گويد :
وقتى اين پيغام را از او شنيدم ، اين شعر را برايش نوشتم :

حالى و حالك فى الرواية واحدما القصد إلّا العلم و استعماله
روزگار من و تو يكى است ، مقصود من از دانش نيز به كار گرفتن آن است .
وقتى اين شعر به دستش رسيد ، به برادرش اجازه داد كه به نيابت از وى ، اجازه اى درباره تمام روايت هايش برايم بنويسد و او چنين كرد و اجازه اى از جانب خواهرش برايم ، قلمى ساخت . ۱
2 . امّ عبد الكريم ، فاطمه ، دختر ابوالحسن سعد الخير (م 600 ق) . منذرى ، مى گويد :
در دمشق و قاهره ، حديث مى گفت و ما از او اجازه روايت داريم . ۲
3 . امّ الحياة ، فرحه ، دختر قرطاش بن طنطاش الظفرى العونى (م 598 ق) . وى ، به منذرى اجازه روايت داده است . ۳

1.ترجمان الاشواق ، بيروت : دار صادر ، ۱۳۸۶ ق ، ص ۷ و ۸ .

2.عناية النساء بالحديث النبوى ، ص ۴۱ .

3.همان جا .


سهم زنان در نشر حديث
66

قم مشرفه
محمّدحسن احمدى فقيه

دو . اجازات زنان اهل سنّت ۱

نگارنده ، به نمونه اى از اجازات زنان اهل سنّت ، كه پيش از قرن سوم صادر شده باشد ، دست نيافته است . به همين دليل ، آنچه در پى مى آيد ، اجازات قرن سوم و پس از آن است .

قرن سوم

1 . فاطمه ، دختر محمّد بن على بن شريعة اللخمى ، خواهر ابومحمّد الباجى الاشبيلى . وى و برادرش ، از برخى اساتيدْ اجازه روايت داشتند كه يكى از آنها محمّد بن فطيس الالبيرى (م 329 ق) است . او ، تمامى روايت هايش را به اين دو نفر اجازه كرده است . ۲
2 . غدا ، دختر عبد الرحمن بن حمدون ، از مردمان قرطبه . وى ، به صورت اجازه ، از سعيد بن عثمان اعناقى (233 ـ 305 ق) حديث روايت مى كند . ۳

1.راقم اين سطور ، در آثار علوم حديثى اهل سنّت ، به نوشته اى كه مستقلاً به اجازات زنان پرداخته باشد ، دست نيافته ، و اين موارد را با جستجو در منابع محتمل و مظنون ، گرد آورده است و البته ادعاى استقصاى تام نيز ندارد . برخى از كتب مورد استفاده عبارت اند از : التحبير فى المعجم الكبير ؛ الضوء اللامع فى اعلام القرن التاسع ؛ الجواهر و الدرر ؛ جهود المرأة فى رواية الحديث ؛ دور المرأة فى خدمة الحديث ؛ عناية النساء بالحديث النبوى .

2.دور المرأة فى خدمة الحديث فى القرون الثلاثة الأولى ، ص ۱۶۸ (به نقل از : بغية الملتمس فى تاريخ رجال الاندلس ، ص ۱۳۵) .

3.دور المرأة فى خدمة الحديث فى القرون الثلاثة الأولى ، ص ۱۶۸ (به نقل از : تاريخ العلماء و الرواة بالاندلس ، ص ۳۴۷) .

  • نام منبع :
    سهم زنان در نشر حديث
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 35445
صفحه از 276
پرینت  ارسال به