250 مدخل قرآنی و روایی درباره حضرت آدم(ع) در یک کتاب
انتشارات «ناشر مولف» سلسله کتابهایی با عنوان زندگی انبیا و رسولان(ع) را منتشر میکند و اولین جلد از این سلسله به 200 سرفصل با موضوع «آدم(ع) در قرآن و احادیث هزاره اول» اختصاص داده شده است.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، کتاب «آدم(ع)در قرآن و احادیث هزاره اول» در دو مجلد منتشر شده است و موضوعات بسیار زیادی را شامل میشود. این کتاب توسط انتشارات «ناشر مولف» و توسط مسعود براتی تالیف شده است. این کتاب با شمارگان هزار نسخه، و با مشارکت گروه تحقیقاتی موسسه نور هدایت جاریه به مدیر عاملی مسعود براتی بوده است.
نگارنده در این مجموعه تلاش کرده است تا تحلیلی ارائه ندهد و این کار به دقت تمام انجام شده است، شاید تنها جمله مقدمه که نگارنده خود به نوشتن آن اقدام کرده است این باشد که «اراده خدا بر تبیین و هدایت درباره سنت های الهی مربوط به گذشتگان و عبرت از آنها».
این کتاب را میتوان مجموعهای از آیات و روایات در زمینه زندگیحضرت آدم(ع)دانست که در آن نه آیات و نه احادیث مورد تفسیر، ارزیابی و تحیلی واقع نشده بلکه صرفا ذکر شدهاند. در این دو جلد کتاب آیات و روایات ذیل ۲۵۰ سرفصل جمعآوری شده است. نگارنده انگیزه خود از گردآوری و انتشار این سلسله کتاب، فقدان منابع در این حوزهها میداند.
در پیش گفتار این کتاب میخوانیم: با عنایت به زحمات فراوان و پژوهشهای قابل ذکر و مکتوبات بسیار زنده مفید در حوزه واژهها و عناوین قرآنی و حدیثی که توسط محققین و اساتید محترم انجام شده که هر کدام در جای خود ارزشمند می باشد به اطرلاح می رساند که سعی ما در این مجموعه بر ان بوده تابا تحقیقات وسیع وژوهش های جامع در آیات قران و احادیث معصومین(ع) مطالب مربوط به موضوعات مختلف را اتسخراج و بر اساس محتوای آیات یا احادیث عنوان بنده کرده و مرتب نموده تا بدین وسیبه بخش قابل توجهی از زحمات محققین محترم و اندیشمندان گرامی را در استخراج مطالب مربوطه در موضوعات مورد نظر تسهیل نمده و گام مقبتی در این راستا برداریم. انشاء الله مورد رضایت خداوند و خشنودی اهل بیت(ع) و مورد توجه و استفاده همه بخشهای علمی و فرهنگ قرار گیرد.
وی معتقد است کارش پژوهش موضوعی است و تفسیر قرآن نیست وی خواسته است تا موضوعات در قرآن و احادیث را استخراج کند و در اختیار محققان دیگر قرار دهد.
در این کتاب آیات و روایات در خصوصحضرت آدم(ع)بر حسب موضوعات زیادی جمعآوری شده است. از جمله این موضوعات میخوانیم: خلقت ملائکه قبل از آدم، خلقت اجنه قبل از آدم، ابلیس لعین از جنس جن است، امر به ملائکه درباره سجده بهآدم(ع)قبل از خلقت آدم، مراحل انشاء بشر، اعلام خداوند درباره خلفت بشر از طین، برنامه خلافت رب توسط بشر، اعلام خداوند درباره جعل خلیفه در زمین، ملائکه از کجا متوجه خونریزی و قساد در زمین شدند؟ هفت هزار سال محرومیت از نور برای ملائکه دمیدن روح به آدم(ع)، رابطه اسماء و غیب، خلقت حضرت حواء(س)، سه راه تکلم خدا با بشر، مطرح بودن ایمان و کفر در ذر، انبیاء موظف بودند به امتهای خود در مورد رسول الله(س) و ائمه اطهار(ع) خبر دهند، آدم(ع) ظرفی مناسب برای اشباح انوار اهل بیت(ع).
در جلد دوم نیز میخوانیم: تصور غلط ابلیس و احساس اغوا شدن، ابلیس دشمن آشکارهمه است، برخی تهدیدها و روشهای ابلیس، معرفی صراطهای مستقیم، محدوده اثرگذاری ابلیس، تابعین ابلیس و حزب الشیطان، نهی انسان از متابعت شیطان، قرین شیطانی برای انسان، وعدههای خداوند به ابلیس و پیروان او، برخی فضائل آدم(ع)، برتری علم آدم(ع) بر ملائک، ازدواج آدم و حوا(س) قبل از رفتن به بهشت، مکان و کیفیت بهشت آدم(ع) درخت منهیه، تبعات خوردن از آن درخت، عصیان آدم(ع) و اغوا شدنش، فرمول نیت و عمل سیئه و حسنه، کعبه، دعوت به تبعیت از هدایت، آدم(ع) و نیمه ماه رجب، خطاب به بنی آدم، تامین رزق آدم، بسط و قدر رونق انسانها، چرا اقوام مختلف، هلاکت اقوام ظالم، جانشینی اقوامی به جای اقوام ظالم هلاک شده.
نگارنده بر اساس مفاد این کتاب معتقد است: رسول الله نخستین کسی است که خلق شده است. ایشان نخستین نوری است که در عالم خلق شده و از نور ایشان دیگر اهل بیت و دیگران خلق شدند و اما درباره جسم مادی با این کیفیتی که به آن انسان میگوییم نخستین چیزی که خلق شده جسم آدم(ع) است. پس هر دو خلقت درست است، منتها نوع خلقت را باید مشخص کنیم. ابتدا جسم آدم(ع) خلق شده اما از جنبه خلقت نوری، ابتدا نور رسول الله بوده و همه چیز از جمله نور آدم(ع) از آن خلق شده است. این چیزی است که در فضای معارفی ما از آن غفلت شده است.
کتاب و مساله نقل احادیث
همان طور که آمد کتاب نقل مستقیمی از احادیث است بدون آنکه در آن حدیث در معرض بررسیهای حدیثشناختی قرار گیرد، از این رو استفاده علمی از کتاب منوط به چنینی بررسیای از جانب پژوهشگر است. بدون بررسیهای حدیث شناختی و آگاهی از عیار صحت احادیث کتاب تنها به عنوان مجموعهای از احادیث موضوعی خواهد بود که کار را بر علاقهمند جستجوگر در این موضوع آسان کرده است. از سوئی دیگر کتاب صرفا جمعآوری در موضوع خاص نیست و موضوعات مرتبط با موضوع اصلی را آورده است و در این جا نیز سلیقهای نامرئی میتواند مشاهده شود. جنبه دیگر سلیقه مولف کتاب را میتوان در چینش احادیث دانست. با مراجعه به فهرست این کتاب مشاهده میشود که احادیث بر مبنایی تاریخی گردآمدهاند که این خود نشاندهنده آن است که کتاب صرفا به نقل نپرداخته است.
با توجه به کتاب به نظر میرسد مساله نقل احادیث به عنوان کاری صرفا نقلی ممتنع باشد، چه گردآورنده مجبور است تا احادیث را فارغ از معیار بپذیرد که خود آن مبتنی بر بنیادی از پیش فرض گرفته شده است و از سوئی دیگر گرآورنده میبایست به چینش احادیث و آیات بر اساس پیشفرضهای دست یازد.