حکم گوش فرا دادن به خطبه های نماز جمعه

يکى از وظايف شرکت‌کنندگان در نماز جمعه، گوش فرا دادن به خطبه هاى اين نماز است. پيشاپيش لازم است به مفهوم شنيدن و به تعبير فقهى، "سماع” خطبه ها و تفاوت آن با مفهوم "استماع” يعنى گوش فرا دادن به خطبه ها، توجّه لازم را مبذول داشت.

در اين باره، چند نظريه در ميان فقيهان به چشم مى خورد:

۱. گوش فرا دادن به خطبه ها واجب است. اين نظريه، به بسيارى نسبت داده شده است؛ بلکه آن را رأى مشهور فقيهان دانسته اند.[۱]

۲. گوش فرا دادن به خطبه ها مستحب است. اين رأى نيز از شمارى از بزرگان فقها مانند شيخ طوسى نقل شده است.[۲]

۳. جمعى ديگر مانند: محقّق صاحب شرايع نتوانسته اند در بارۀ وجوب يا استحباب استماع، اظهار نظر کنند و به اصطلاح در اين باره توقّف کرده اند.[۳]

۴. فتواى صاحب جواهر اين است که اگر شنيدن، بدون استماع و گوش فرادادن تحقّق پيدا کند، ديگر استماع واجب نيست؛ ليکن اگر شنيدن بدون گوش فرا دادن ممکن نشود، گوش فرا دادن واجب خواهد بود.[۴]

۵. امام خمينى، گوش فرا دادن به خطبه ها را لازم دانسته است.[۵]

۶. بیشتر فقيهان معاصر مانند آيات عظام: خويى،[۶]اراکى،[۷]سيستانى،[۸]مکارم،[۹]تبريزى،[۱۰]و فاضل لنکرانى،[۱۱]گوش فرا دادن را بنا بر احتياط واجب، لازم مى دانند.