امام حسين(ع) در دوران خلافت پدر

امام حسين(ع) عمر خود را تا سنّ ۳۶ سالگى ، به همراه پدرش امير مؤمنان(۳۵ ـ ۴۰ ق) گذراند كه پنج سال آخر آن ، با دوران حكومت ايشان مصادف بود .

از نخستين لحظه هاى بيعت مردم با امام على(ع) تا هنگام شهادت ايشان ، امام حسين(ع) به عنوان بازوى تواناى پدر و سربازى فرمانبر در تمام صحنه ها حضور داشت :

ـ در آغاز بيعت ، به فرمان پدر بر منبر نشست و براى مردم ، خطبه خواند و در ضمن خطبه اش ، از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله چنين نقل كرد:

سَمِعتُ جَدّى رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله وهُوَ يَقولُ: «إنَّ عَلِيّا هُوَ مَدينَةُ هُدًى ؛ فَمَن دَخَلَها نَجا ، ومَن تَخَلَّفَ عَنها هَلَكَ».[۱]از جدّم پيامبر خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمود : «على ، شهر هدايت است . هر كس وارد آن شود ، نجات يافته است و هر كس از آن باز بماند ، نابود شده است» .

ـ در نبرد جمل ، به همراه برادرانش امام حسن(ع) و محمّد حنفيّه حضور داشت و فرمانده ميسره (جناح چپ) لشكر بود .[۲]

ـ در نبرد صفّين ، پيش از شروع نبرد ، براى كوفيان ، خطبه خواند و به هنگام نبرد ، در كنار برادرش امام حسن(ع) ، فرماندهى سواره نظام را بر عهده داشت .[۳]

ـ در جنگى كه به خاطر شهادت امير مؤمنان(ع) ناتمام ماند ، فرماندهى ده هزار نيرو را برعهده داشت.[۴]

ـ در اجراى حدود الهى ، به همراه پدر و برادر ، شركت مى جست . حادثه سنگسار كردن مردى كه به زنا اعتراف كرد ، در تاريخ به ثبت رسيده است.[۵]

ـ پس از شهادت پدر ، تا زنده بود ، از سوى ايشان زكات فطره[۶]پرداخت مى كرد.[۷]

امام على(ع) در دوران حكومتدارى اش ، اعتنا و اهتمام ويژه به امام حسن(ع) و امام حسين(ع) داشت:

ـ در جنگ ها از آنان بسيار مراقبت مى كرد ، تا آن جا كه:

برخى به محمّد بن حنفيّه گفتند: پدرت را چه مى شود كه تو را در صحنه هايى وارد مى كند كه حسن و حسين را وارد آنها نمى كند ؟ گفت : براى اين كه آن دو ، گونه هاى پدرم هستند و من دستش هستم و گونه هايش را با دستش محافظت مى كند .[۸]

ـ براى سلامت آنان دعا مى كرد :

اللّهُمَّ احفَظ حَسَنا وحُسَينا ، ولا تُمَكِّن فَجَرَةَ قُرَيشٍ مِنهُما ما دُمتُ حَيّا .[۹]خداوندا! حسن و حسين را نگه دار و نابه كاران قريش را تا زمانى كه من زنده ام ، بر آنان چيره مكن .

ـ سفارش امام حسين(ع) را به فرزندش امام حسن(ع) مى فرمود:

وأمّا أخوكَ الحُسَينُ فَهُوَ ابنُ اُمِّكَ ولا أزيدُ[۱۰]الوَصاةَ بِذلِكَ ، وَاللّهُ الخَليفَةُ عَلَيكُم.[۱۱]برادرت حسين ، پسر مادر توست و بيش از اين در اين زمينه سفارش نمى كنم ، خداوند خليفه بر شماست .

پس از ضربت خوردن ، وصيّتى به امام حسن و امام حسين عليهماالسلام نمود كه معروف است و در نهج البلاغه نيز نقل شده است:

اُوصيكُما بِتَقوَى اللّهِ ، وألّا تَبغِيَا الدُّنيا... .[۱۲]شما دو تن را سفارش مى كنم به پروا كردن از خدا و اين كه در پى دنيا نباشيد .

و نيز سفارشى ويژه ، طولانى و جالب به امام حسين(ع) دارد:

يا بُنَيَّ ، اُوصيكَ بِتَقوَى اللّهِ فِي الغِنى وَالفَقرِ، وكَلِمَةِ الحَقِّ فِي الرِّضى وَالغَضَبِ، وَالقَصدِ فِي الغِنى وَالفَقرِ، وبِالعَدلِ عَلَى الصَّديقِ وَالعَدُوِّ، وَبِالعَمَلِ فِي النَّشاطِ وَالكَسَلِ، وَالرِّضى عَنِ اللّهِ فِي الشِّدَّةِ وَالرَّخاءِ... .[۱۳]پسرم! تو را سفارش مى كنم به پَروامندى از خدا در حال دارايى و نادارى ، و گفتن سخن حق در حال خشنودى و خشم ، و ميانه روى در حال توانگرى و درويشى ، و دادگرى بر دوست و دشمن ، و عدالت ورزى در سرحالى و بى حالى ، و خشنودى از خدا در سختى و آسايش .