مهم ترين ويژگى هاى لازم براى محلّ اقامت

سرزمين محلّ اقامت ، براى آن كه بتواند زمينه بهره ورى علمى ، اخلاقى و عملى انسان را فراهم نمايد ، بايد ويژگى هايى داشته باشد كه مهم ترين آنها عبارت اند از :

الف ـ امنيت سياسى ـ اجتماعى

ضرورى ترين ويژگى هاى محلّ اقامت انسان ، «امنيت»[۱]است . در حديثى، امام على(ع) مى فرمايد :

شَرُّ الأَوطانِ ما لَم يَأمَن فيهِ القُطّانُ[۲].[۳]

بدترينِ وطن ها ، وطنى است كه ساكنانش امنيت نداشته باشند .

ب ـ عدالت فراگير

در كنار امنيت سياسى ـ اجتماعى ، عدالت فراگير ، يكى ديگر از مهم ترين ضرورت هاى سرزمينِ زندگى است :

ما عُمِرَتِ البُلدانُ بِمِثلِ العَدلِ .[۴]

شهرها به چيزى همانند دادگرى ، آباد نشده اند.

اين سخن ، بدين معناست كه آبادانى شهرها ، تنها به ساماندهى امور مادّى و ساخت و سازهاى ظاهرى آنها نيست ؛ بلكه در اسلام ، ارزش هاى معنوى (و در رأس آنها «عدالت اجتماعى») ، از عناصر اصلى آبادانى محسوب مى شوند .

ج ـ امكان كسب و كار

يكى از ويژگى هايى كه از نظر احاديث اهل بيت عليهم السلام براى انتخاب محلّ اقامت بايد در نظر گرفته شود ، امكانِ يافتنِ كار و تحصيل درآمد در آن است . در برخى از احاديث ، اين ويژگى ، يكى از نشانه هاى خوش بختى شمرده شده است :

أربَعٌ مِن سَعادَةِ المَرءِ : زَوجَةٌ صالِحَةٌ ، وَ وُلدٌ أبرارٌ ، و خُلَطاءُ صالِحونَ ، و مَعيشَةٌ فى بِلادِهِ .[۵]

چهار چيز ، از خوش بختى مرد است : همسر شايسته ، فرزندان نيك ، هم نشينان شايسته ، و داشتن درآمد در محلّ زندگى اش .

د ـ سرسبزى و بارورى

قرآن كريم ، سرزمينى را پاك و پاكيزه مى داند كه پروردگار ، آمادگى لازم را جهت رويش گياهان مفيد و پُربركت ، به آن عنايت كرده باشد :

«وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ .[۶]

و سرزمين پاك ، گياهش به اذن پروردگارش بر مى آيد»  .

در حديثى از امام على(ع) آمده است:

شَرُّ البِلادِ بَلَدٌ لا أمنَ فيهِ و لا خِصبَ .[۷]

بدترينِ سرزمين ها ، سرزمينى است كه در آن ، امنيت و فراوانى نعمت نباشد .

اين سخن ، بدين معناست كه شادابى و بارورىِ سرزمين محلّ اقامت ، و امنيت سياسى ـ اجتماعى براى زندگى ، ضرورى است .

ه ـ شادى و شادابى

يكى ديگر از مسائلى كه براى انتخاب وطن و محلّ اقامت بايد مورد توجّه قرار گيرد ، «شاد زيستن» است. بر پايه حديثى از پيامبر صلى الله عليه و آله ، شادى و شادابى ، همانند امنيت سياسى ـ اجتماعى بايد براى انتخاب محلّ اقامت در نظر گرفته شود . سرزمينى كه در آن نمى توان شاد زيست ، براى زندگى ، مناسب نيست :

لا خَيرَ... فِى الوَطَنِ إلّا مَعَ الأَمنِ وَ السُّرورِ .[۸]

وطن ، آن گاه خوب است كه همراه با امنيت و خوشى باشد .