مدارک فقه أهل السنة علی نهج وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة

این مجموعه به گرد آوری و تحقیق روایات اهل سنت و آثار صحابه، تابعین و فقهای آنها در دو قرن اوّل هجری می پردازد. محور این پژوهش، کتاب وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة است.

کتاب برگزیده دومین همایش بین المللی تقدیر از آثار تقریبی در سال ۱۳۹۴

کتاب برگزيده حوزه دين در بيست و پنجمين جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی در سال ۱۳۹۷

مدارک فقه أهل السنة علی نهج وسائل الشيعة إلی تحصيل مسائل الشريعة» به جمع آوری و تحقیق روایات اهل سنت و آثار صحابه، تابعین و فقهای ايشان در دو قرن اوّل هجری می پردازد. محور این پژوهش، کتاب وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة نگاشته فقيه جليل القدر شيخ حر عاملی است.
يکی از نکات مهم برای دستیابی به فهم صحیح و کامل نسبت به احادیث و متون رسيده از اهل البيت عليهم السلام، درک فضای صدور روایات و فرهنگ رایج در زمان ائمه اطهار عليهم السلام است. کتاب «مدارک فقه أهل السنة» در کنار کتاب «وسائل الشیعة»، قرائن بی شماری را در اختیار فقهای شیعه قرار می دهد و ظرافت های حدیثی مکتب اهل بیت عليهم السلام؛ و دقت های فقهی موجود در روایات رسیده از ایشان را روشن تر می نمايد. با انتشار این پژوهش، منابع استدلال فقهی میان شیعه و اهل سنت به صورت موضوعی و تطبیقی در دسترس همگان قرار می گیرد.
حجم قابل توجه از متون و روایات این کتاب، با احاديث رسيده از اهل بيت عليهم السلام اشتراک متنی و محتوايی دارد که می تواند پاسخی به مخالفان حدیث اسلامی و شبهه های وارده از سوی ايشان تلقی گردد و از سوی دیگر، عمق اتحاد را در محتوای حديث اسلامی میان فریقین به خوبی روشن می کند. همچنین این تلاش علمی حرکتی جدی در بستر سازی برای ارتقای مباحث فقه مقارن به شمار می آید.

از ديگر دستاوردهای علمی مترتب بر اين پژوهش جامع می توان اين نکات را اشاره نمود:

شناسایی علمی روایات تقیّه‌ای:فضای خفقان‌آلود دوران بنی امیه و بنی عباس، گاه موجب تهدید جدّی جامعه شیعی می‌گشت. این تهدید، سبب می‌شد که أهل البيت عليهم السلام برای حفظ کیان تشیّع، به‌گونه‌ای سخن گویند که آسیبی متوجه ارکان شیعه نگردد و جامعه شیعی، به عنوان جامعه‌ای بی‌اعتنا به احکام شرعی به توده مردم و حاکمان، معرفی نشود. از این رو، روایات أهل البيت عليهم السلام گاه جهت صدور خاص دارند و بیانگر حکم شرعی واقعی نیستند و یا مطالبی را مطابق با احکام و افکار عمومی اکثریت اهل سنّت، بیان کرده‌اند. این گروه از روایات، با عنوان «روایات تقیّه‌ای» شناخته می‌شوند و مربوط به دوره و زمان خاص هستند و طبیعتاً شمول و فراگیری احکام شرعی را نسبت به همه دوره‌ها و زمان‌ها، دارا نیستند. شناسایی آرای صحابه، تابعیان و اقوال عالمان معاصر با زمان صدور روایات اهل بیت عليهم السلام، از این منظر، اهمیت بیشتری می‌یابد.
دفاع کلامی:تفاوت روایات فقهی أهل البيت عليهم السلام و آرای عالمان شیعه با مذاهب چهارگانه اهل سنّت، گاه سبب تعریض برخی مخالفان به تفکر شیعی گشته است. جمع‌آوری روایات اهل سنّت و آرا و اقوال صحابه، تابعیان و عالمان متقدم اهل سنّت در سده‌های اوّل و دوم، پاسخگوی این شبهه است و به وضوح، این موضوع را تبیین می‌کند که مضمون روایات اهل بیت عليهم السلام، در دوره‌های نخست، در میان اهل سنّت، مطرح بوده و گاه شیوع داشته است؛ یعنی روایات نبویِ مطابق با فقه شیعه، در جوامع حدیثی اهل سنّت، گزارش شده‌اند و نظر بسیاری از صحابه و تابعیان، مطابق با احادیث شیعه و مخالف با نظر مذاهب چهارگانه اهل سنّت بوده است و با عمل و عرف فعلی اهل سنّت، مخالفت دارد.
تقریب مذاهب:متون یکسان و وجوه مشترک در روایات، احکام و آرای فقهی در بین مذاهب اسلامی فراوان است که می‌تواند دستمایه تقریب بین مذاهب باشد. شناسایی متون مشترک روایی و همچنین فتاوای هم‌مضمون و نزدیک به هم در حوزۀ فقه، همچنین استدلال علمی و مقبول برای تبیین نقاط مشترک، به تقریب بین مذاهب، یاری می‌رساند. روشن است که مذاهب اسلامی، در موارد فراوانی نیز با هم اختلاف دارند؛ ولی تبیین نقاط مشترک میان مذاهب، به روح تقریب، کمک می‌کند.

در این پژوهش، بيش از پانصد عنوان کتاب در بیش از سه هزار جلد بررسی شده و متون حدیثی اهل سنت از معتبرترین منابع حدیثی جمع آوری و تحقیق شده است.
پیش بینی می شود این مجموعه در بیست جلد فراهم آید. تا کنون ۳ جلد از اين پژوهش به چاپ رسيده که دو جلد آن در بر دارنده: کتاب الطهارت و جلد سوم آغاز کتاب الصلاة است. جلد ۴ و همچنين جلد ۵ اين موسوعه در دست انتشار است.