درآمد
بُخل و شُحّ ، در لغت
واژه «بُخل» ، ۱ در لغت عرب به معناى «منع و اِمساك» ۲ و ضدّ «كَرَم و جود» ۳ است و در فارسى ، به معناى «زُفتى و تنگ چشمى» ۴ است .
فيروزآبادى ، در تبيين معناى «بخل» ، گفته است :
البُخلُ وَ البُخولُ ، بِضَمِّهِما ، وَ كَجَبَلٍ وَ نَجْمٍ وَ عُنُقٍ : ضِدُّ الكَرَمِ .۵
بخل و بخول ، هر دو به ضمّ با ، و نيز بر وزن هاى جَبَل و نَجْم و عُنُق ، ضدّ كَرَم است .
راغب اصفهانى نيز مى گويد :
البُخلُ : إمساكُ المُقتَنَياتِ عَمّا لا يَحِقُّ حَبسُها عَنهُ ، وَ يُقابِلُهُ الجودُ .۶
بخل ، نگه داشتن دارايى ها از جاهايى است كه حبس از آن ، شايسته نيست [و در آن جاها بايد مصرف شود] . مقابل آن ، بخشش است .
1.. مصدر اين واژه ، به صورت هاى : «بُخُل» و «بُخُول» و «بَخْل» و «بَخَل» نيز وارد شده (ر.ك : الصحاح : ج ۴ ص ۱۶۳۲ ، لسان العرب : ج ۱۱ ص ۴۷ ، القاموس المحيط : ج ۳ ص ۳۳۳ و ...) .
2.. ر . ك : مفردات ألفاظ القرآن : ص ۱۰۹ ، نضرة النعيم : ج ۳ ص ۴۰۲۹ ، مجمع البحرين : ج ۱ ص ۱۱۹ .
3.. ر.ك : لسان العرب : ج ۱۱ ص ۴۷ ، القاموس المحيط ، ج ۳ ، ص ۳۳۳ ، مفردات ألفاظ القرآن : ص ۱۰۹ .
4.. ر.ك : لغت نامه دهخدا : ج ۱۳ ص ۳۸۲۵ ، فرهنگ معين : ج ۱ ص ۴۷۷ .
5.. القاموس المحيط : ج ۳ ص ۳۳۳ مادّه «بخل» .
6.. مفردات ألفاظ القرآن : ص ۱۰۹ مادّه «بخل» .