پژوهشی در اسناد و نسخه های زيارت عاشورا - صفحه 157

را در روز عاشورا زيارت كند... 1 . 2 صالح بن عقبه و سيف بن عميره گويند: علقمه برايمان نقل كرد كه به امام گفتم: دعايي به من بياموز كه در روز عاشورا، هنگامي كه قصد كردم از دور يا نزديك امام حسين( را زيارت كنم، آن را بخوانم. علقمه گفت: امام باقر علیه السلام فرمودند: اي علقمه، هرگاه پس از اشاره و سلام به آن حضرت، دو ركعت نماز به جا آوردي... بگو: السلام عليك يا اباعبدالله، السلام عليك يابن رسول الله، السلام عليك يا خيرة الله و ابن خيرته... 3 .

مشهورترين نقل

نقل ديگر زيارت عاشورا ـ كه بيشتر علماي ديگر هم همان نقل را مطرح كرده‌اند (البته تا حدود قرن دهم؛ چرا که نسخه كتاب كامل الزيارات در اين سال‌ها يافته شده است)، ـ نقل شيخ طوسي در كتاب مصباح المتهجّد ـ چه در مصباح الكبير چه در مصباح الصغير ـ است. ۴ شيخ طوسي در كتاب مصباح چنين مي‌گويد:
روي محمد بن اسماعيل بن بزيع، عن صالح بن عقبة عن أبيه، عن أبي‌جعفر(: (در اين قسمت مانند نقل كامل الزيارات، البته با مقداري اختلاف، به بيان ثواب زيارت امام حسين( در روز عاشورا مي‌پردازد).
پس از بيان قسمت اول در كتاب مصباح چنين آمده است:
قال صالح بن عقبة و سيف بن عميرة: قال علقمة بن محمد الحضرمي، به امام باقر علیه السلام گفتم: دعايي به من بياموز كه هرگاه خواستم از راه دور يا نزديك امام حسين را زيارت كنم، آن را بخوانم...۵
پس از گفتگويي بين علقمه و امام باقر علیه السلام، امام به بيان زيارت عاشورا مي‌پردازند (كه البته اين قسمت هم كمي با نقل كامل الزيارات متفاوت است كه در متن‌شناسي به ما كمك شاياني مي‌كند). ۶
شيخ طوسي، پس از پايان زيارت عاشورا، سند ديگري براي زيارت مطرح مي‌كند:
و روي محمد بن خالد الطيالسي، عن سيف بن عميرة قال: خرجت مع صفوان بن مهران الجمال و جماعة من أصحابنا... ، فدعا صفوان بالزيارة التي رواها علقمة بن محمد الحضرمي، عن أبي جعفر( في يوم عاشورا... . ۷

1.. تا اينجا امام باقر علیه السلام به بيان ثواب زيارت امام حسين( در روز عاشورا و نحوه زيارت ايشان پرداخته‌اند.

2.. از اين قسمت به بعد به بيان متن زيارت مي‌پردازد.

3.. به دليل اين‌که در اين مقاله درباره متن زيارت حرف نمي‌زنيم، متن كامل زيارت را به طور كامل مطرح نمي‌كنيم؛ وگرنه، بين متن كامل الزيارات و مصباح تفاوت‌هايي است كه بسيار قابل توجه است.

4.. نقل كامل الزيارات قديمي‌تر است، اما نقل مصباح نسخه‌هاي بيشتري دارد و همين در بررسي‌هاي متني و متن‌شناسي زيارت كار را مشكل مي‌كند و نمي‌توان در برخي جاها معلوم كرد که كدام نقل معتبرتر است.

5.. مصباح المتهجد، ص۵۳۶.

6.. جهت مطالعه در اين زمينه ر.ک: بحارالانوار، ج‌۱۰۱، ص۳۰۰ ـ ۳۰۳.

7.. مصباح المتهجد، ص‌۵۳۹ ـ ۵۴۲.

صفحه از 187