يعقوب بن يزيد از ابن ابي‌عمير و او از هشام بن سالم از محمد بن مسلم روايت کند که به امام صادق علیه السلام گفتم: ما رواياتي از احاديثمان را نزد عامه مردم مي‌يابيم. [آيا اين احاديث صحيح هستند؟]. محمد بن مسلم گويد که امام صادق علیه السلام به من فرمود: شايد نديده باشي که رسول خدا بخشيد و بخشيد، امام سپس به راست و چپ و مقابل و پشت سر اشاره کرد و ادامه داد که پناهگاه‌هاي علم و روشني امر و کلام آخرِ ميانِ مردمْ نزد ما اهل‌بيت است.^۱
شايسته ذکر است که تمام راويان زنجيره سند روايت فوق، از راويان ثقه و ممدوح هستند. ^۲ بر اين اساس، ترديدي در صحت سندي حديث وجود ندارد.
شايد بتوان گفت که تعبير امام علیه السلام از جمله «بلي، رسول خدا بخشيد و بخشيد و بخشيد»، کنايه از وجود روايات صحيح در ميان اهل‌سنّت است؛ چنان‌که پاسخ مثبت امام علیه السلام و کلام علامه مجلسي بر اين نکته دلالت دارند. علامه مجلسي در توضيح اين روايت مي‌نو‌يسد که مقصود امام از اين سخن، آن است که پيامبر صلی الله علیه و آله علوم خود را در همه جا گستراند و به همگان تعليم داد. پس چگونه ممکن است که نزد عامه مردم، يعني اهل تسنّن، سخنان آن حضرت موجود نباشد؟ ^۳
روايات ديگري از امام علی علیه السلام و صادقين علیهما السلام در جوامع حديثي مبني بر وجود روايات صحيح نبوي نزد اهل‌سنّت نقل شده است. ^۴ اين دسته روايات نشان از آن دارند که ائمه اطهار علیهم السلام وجودِ روايات صحيح از پيامبر صلی الله علیه و آله در ميان اهل تسنّن نبوده و مانعي در بهره‌گيري از آنها ندانسته و استناد به آنها را جايز برشمرده‌اند.
روايت ديگري که مي‌توان در جواز نقل حديث از اهل‌سنّت به آن استناد جست، روايتي منقول از امام صادق علیه السلام است. از آن حضرت نقل است که در صورت عدم دستيابي به حکم يک مسأله مي‌توان به روايات امام علی علیه السلام از طريق اهل‌سنّت مراجعه کرد:
از امام صادق علیه السلام روايت شده است که هرگاه حادثه‌اي براي شما اتفاق افتاد که حکم آن را از روايات ما نيافتيد، به آنچه عامه مردم [يعني اهل‌سنّت] از امام علی علیه السلام نقل مي‌کنند، مراجعه کرده و بر پايه آنها عمل کنيد.^۵

محصّلي نداشته و روايات، تنها ابزار درک معاني و معارف قرآن هستند. هم در ميان اهل‌سنّت و هم در بين شيعه، گرايش افراطي و اخباري‌گري به تفسير مأثور وجود داشته است. ^۱ برخي نيز روي آوردن به سنت را در صورت ناتواني از تفسير آيات به کمک خود قرآن لازم دانسته و به آن توصيه مي‌کنند. ^۲
در مقام عمل نيز برخي مفسّران در تفاسير خود بر قرآن کريم، همچون سيد هاشم بحراني در تفسير البرهان في تفسير القرآن، تنها به ذکر احاديث در ذيل آيات بسنده کرده‌اند. در مورد گروهي ديگر از مفسّران، مانند طبري از ميان عالمان اهل‌سنّت و فيض کاشاني از شيعه مي‌توان اشاره کرد که روايات، بيشترين مستندات آنها در تفسير آيات قرآن کريم است. برخي نيز چون شيخ طوسي و طبرسي، از ميان شيعيان و فخر رازي، ابن کثير دمشقي و آلوسي، از اهل‌سنّت، به موازات بحث‌هاي ادبي و تاريخي و استناد به آيات ديگرِ قرآن، از احاديث نيز استمداد جسته‌اند.
در اين ميان، گروهي از مفسّران شيعي را ـ که در ادامه بحث به بزرگاني از ايشان اشاره خواهد شد ـ مي‌توان يافت که در نقل احاديث، افزون بر مراجعه به منابع حديثي شيعه، از جوامع روايي اهل‌سنّت نيز بهره برده‌اند. نکته‌اي که در اين ميان بسيار حايز اهميت است، رويکرد اين قبيل انديشمندان به روايات تفسيري اهل‌سنّت و حوزه‌هاي بهره‌گيري از اين روايات است. نقل روايات از منابع حديثي اهل‌سنّت، علاوه بر آن‌که در واگويي معاني آيات مفيد و مؤثر است، فوايد و کارکردهاي ديگري نيز دارد که در اين بخش از اين کارکردها سخن به ميان خواهد آمد.
اما موضوع مهم و اساسي در بهره‌مندي از روايات نبوي منقول از طرق اهل‌سنّت، امکان و به ديگر سخن، جواز بهره‌گيري از آن است. در يک نگاه کلي اين پرسش مطرح مي‌گردد که آيا مي‌توان از روايات نبوي منقول در منابع حديثي اهل‌سنّت بهره جست؟
از «روايات» ائمه علیهم السلام مي‌توان به عنوان دليل عمده آن ياد کرد. بررسي و کند وکاو روايات نشان از آن دارد که موضوع امکان و جواز نقل روايات نبوي از طريق راويان اهل‌سنّت پيشينه‌اي طولاني داشته، حتي در عصر ائمه علیهم السلام نيز مورد سؤال اذهان شيعيان بوده است.
يعقوب بن يزيد از زياد قندي و او از هشام بن سالم نقل کند که به امام صادق علیه السلام عرضه داشتم که فدايت شوم! آيا احاديث صحيحي از رسول خدا نزد عامه موجود است؟! امام علیه السلام در پاسخ فرمود: بلي، رسول خدا بخشيد و بخشيد و بخشيد، [اما] پناهگاه‌هاي علم و سخنِ آخرِ ميانِ مردمْ نزد ماست.^۳
روايت ديگري نظير اين حديث را محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام نقل مي‌کند: