نمونه ديگر حديثي است که فيض کاشاني از امام علی علیه السلام نقل ميکند که آن حضرت بازگو کننده داستانِ داود(، آنسان که افسانهسرايان بر زبان رانند و مخالف مقام پيامبر الهي است، را صد و شست تازيانه خواهد زد. ۱ اين روايت جز در منابع اهلسنّت نيامده است. ۲
3. قرينه بر صدور روايات شيعي
باور برخي مفسّران به عدم حجيت خبر واحد در غير احکام فقهي، بويژه تفسير، ۳ در کنار وجود ضعفهاي مختلف و متعدد در روايات تفسيري، برخي را بر آن داشته است تا با گردآوري نقلهاي متعدد از يک حديث ضعفهاي روايات را جبران نموده و اعتبار احاديث را افزايش دهند.
گروهي از عالمان شيعه حجيت خبر واحد در غير حوزه فقه را نپذيرفته و بر اين باورند که تنها روايات متواتر و يا همراه با قراين مفيد علم از حجيت برخوردار است. به طور کلي، اين گروه بر اين باورند که اين همه در جهت حصول اطمينان شخصي به صحت و صدور احاديث است؛ خواه روايات مربوط به اصول دين باشد يا تاريخ، يا فضايل و يا موضوعات ديگر. امّا در فقه، اطمينان نوعي در حجّيت روايت کفايت ميکند. اين، در صورتي است که روايت با قرآن مخالفتي نداشته باشد. ۴
بر اين اساس، معتقدان اين ديدگاه، همچون علامه طباطبايي، ميکوشند به هنگام نقل روايات تفسيري، با ذکر طرق متعدد و روايات همسان و هممضمون راه را براي حصول اطمينان شخصي هموار سازند.
يکي از امتيازات بحث روايي الميزان، اهتمام علامه طباطبايي به نقلهاي متعدد از يک روايت است؛ اگر چه ايشان قصد استقصا نداشته است، اما تلاش کرده تا نقل روايت را در منابع متعدد روايي گزارش کند. ۵ اين همه سبب شده است تا مفسّران شيعه براي تقويت روايات منقول از طرق شيعه، احاديث يکسان و گاه، هممضمون را از منابع روايي اهلسنّت نيز گردآورند. تحکيم احاديث شيعي با نقل روايات عامه از دو راه قابل پيگيري است: يکي، تشکيل خبر متواتر و مستفيض و آن ديگري، تقويت خبر واحد. تحکيم و تقويت روايات شيعي، افزايش اعتماد به صدور اين احاديث را به دنبال خواهد داشت.
صاحب تفسير مواهب الرحمن، پس از نقل حديثي از تفسير العياشي، درباره نزول آيه 207 سوره مبارکه بقره در حق اميرالمؤمنين علیه السلام، از امام باقر علیه السلام مينويسد که روايات متواتر بر نزول اين آيه درباره علی علیه السلام ـ که در ليلة المبيت در رختخواب پيامبر صلی الله علیه و آله خوابيد ـ دلالت دارد. شيخ طوسي در الأمالي خود از
1.. تفسير الصافي، ج۴، ص۲۹۶ و ج۶، ص۲۲۶.
2.. الکشف و البيان في تفسير القرآن؛ الجامع لأحکام القرآن، ج۱۵، ص۱۸۱؛ أنوار التنزيل وأسرار التأويل، ج۵، ص۴۳.
3.. التبيان، ج۱، ص۶ و ۷. نظير اين سخن را راوندي نيز در کتاب خود آورده است ( فقه القرآن، ج۲، ص۴۲۸). از شيخ مفيد نيز به عنوان يکي از باورمندان عدم حجيت خبر واحد در تفسير ياد شده است (به نقل از تفسير و مفسران، ج۲، ص۲۳). علامه شعراني نيز حجيت خبر واحد را در تفسير نپذيرفته و در اين باره معتقد است همانگونه که اخبار آحاد در الفاظ قرآن حجيت نداشته و قرائت به آن ثابت نميشود، در معناي قرآن نيز اخبار آحاد حجيت ندارند (منهج الصادقين في إلزام المخالفين، مقدمه، ج۱، ص۳۱).
4.. به عنوان نمونه ر.ك: الميزان، ج۸، ص۱۴۱؛ ج۱۰، ص۳۵۱؛ ج۱۴، ص۱۳۳.
5.. علامه طباطبايي و حديث، ص۹۶.