ديدگاه علوم تجربي در باره مدت شيردهي توسط مادر، اين است که شيرمادر به تنهايي تا شش ماهگي براي شيرخوار کافي است. از اين سن به بعد و با وجود اين‌که مقدار ترشح شيرمادر کم نمي‌شود، اما براي تأمين رشد شيرخوار کافي نيست و او احتياج به غذاهاي ديگر دارد. ادامه آن بدون مکمل‌هاي تغذيه‌اي مي‌تواند سبب سوء تغذيه و رشد نامناسب کودک شيرخوار شود. ^۱ سرويس بهداشت همگاني ايالات متحده (Healthy People 2010 (HP 2010)) به منظور افزايش سلامت مادران و کودکان هشت هدف را تا سال 2010 بيان نمود که يکي از اين اهداف، افزايش نسبت مادران شيرده به 75 درصد و ادامه آن تا ماه ششم به ميزان پنجاه درصد است. ^۲
از ديدگاه روايات، حداقل مدت شيردهي ـ که با قطع آن صدمه به کودک ايجاد نمي‌شود ـ 21 ماه است. قطع زودتر از اين زمان، سبب آسيب به شيرخوار مي‌شود. مدت کامل شيردهي دو سال کامل است و بيشتر از دو سال ادامه آن ضرورتي ندارد.
امام صادق علیه السلام فرمود:
شيردهي، ۲۱ ماه است و آنچه از آن کاسته شود، ستمي بر کودک است.^۳
همچنين ايشان فرمود:
در شيردهي، آنچه واجب است، ۲۱ ماه است و اگر از ۲۱ ماه کمتر شود، شيردهي ناقص خواهد بود. و اگر کسي مي‌خواهد که شيردهي تمام کند، آن دو سال کامل است.^۴
در نگاه اول، به نظر مي‌رسد که هدف سازمان‌هاي بهداشتي ـ که تداوم شيردهي تا شش ماهگي است و پس از اين زمان شير مادر به تنهايي براي رشد کودک شيرخوار کافي نيست و نياز به شروع غذاي کمکي وجود دارد، با ديدگاه حديث در مورد مدت زماني شيردهي و زمان مناسب براي قطع آن متفاوت است. اما اين اختلاف ظاهري ـ که ما بين مدت زمان توصيه شده براي شيردهي وجود دارد ـ اختلاف واقعي نيست و نمي‌تواند از ارزش ديدگاه اسلامي بکاهد. براي اين ادعا مي‌شود، دلايل ذيل را اقامه نمود:
1. از نظر علوم تجربي، شيرمادر براي مدت طولاني‌تر نيز مفيد است. با اين‌که از اهداف سازمان‌هاي بهداشتي تداوم و ادامه شيردهي تا سن شش ماهگي است؛ با اين حال، با وجود غذاي کمکي شيرمادر تا دو سالگي و يا حتي بيشتر از آن مفيد و با ارزش است. ^۵
2. علت بيان مدت زمان شش ماه به عنوان يکي از اهداف سازمان‌هاي بهداشتي به اين خاطر نيست که از ارزش شير مادر کاسته مي‌شود، بلکه به اين خاطر است که تعداد بسيار کمي از شير خواران پس از شش ماهگي فقط با شير مادر تغذيه مي‌شوند و اين، به دليل تمايلات و مشکلاتي است که مادران دارند

نشان داده است که ترويج و تشويق برنامه‌دار شيردهي با پستان، سبب افزايش شيوع و مدت شيردهي مي‌شود. ^۱ سازمان بهداشت جهاني WHO در سال 2007م، روزهاي 1ـ 7 آگوست سال 2007م، را به عنوان هفته شيرمادر نام‌گذاري کرد و شعار او اين بود که شروع تغذيه با شيرمادر در ساعت اول پس از زايمان جان ده ميليون کودک را از مرگ نجات مي‌دهد. ^۲
تدابير اتخاذ شده توسط سازمان‌هاي بهداشتي ـ همان‌طور که بيان شد ـ محدود به تبليغات اين سازمان‌ها براي ايجاد و ابقاي شيردهي توسط مادر براي مدت محدود است. اما راهکارهايي که تعاليم اسلامي دارند گسترده‌تر و کامل‌تر است. مي‌توان اين توصيه‌ها را به قرار ذيل تقسيم نمود: 1. آموزش: روايات فراواني وجود دارد که شير مادر را بهترين غذا براي کودک شيرخوار بيان مي‌کند؛ 2. تبليغات: جنبه‌هاي مختلفي براي ايجاد انگيزه براي مادر شيرده و خانواده او در متون اسلامي وجود دارد. مانند قرار دادن اجر معنوي براي مادران شيرده و ارزش داشتن شيرمادر و ايجاد حرمت با شير مادر؛ 3. پيش‌گيري و پيش‌بيني: به وجود آوردن تسهيلات براي مادراني که قصد شيردهي کودکان خود را دارند؛ مانند تأمين مالي و معنوي ايشان؛ 4. آزادي اختيار براي مادر شيرده: مادران ـ که داراي محبت ذاتي به کودکان خود هستند ـ و نعمت شير ـ که به صورت تکويني در اختيار دارند ـ با آزادي مي‌توانند آن را اختيار کنند و هيچ گونه اجباري در پذيرفتن و يا عدم آن ندارند. اين گونه مادران داراي انگيزه قوي‌تري براي ادامه شيردهي خواهند بود؛ 5. به وجود آمدن حق و حقوق قانوني براي مادر شيرده: مادران به ازاي انتخاب خود، داراي حقوقي براي خود و طفل خود خواهند شد و قانون اسلامي حامي اين گونه مادران خواهد بود.

بخش سوم. انتخاب دايه

احاديثي که درباره انتخاب دايه است، قسمت زيادي از احاديث شيردهي را در کتب احاديثي به خود اختصاص داده است. در شرايط امروزي، به دليل وجود مکمل‌هاي تغذيه‌اي براي شيرخواران، دايه و رضاع به ندرت انجام مي‌شود و تمايلات جامعه امروزي بر استخدام زن به عنوان دايه رو به کاهش است. بنابراين، تحقيقات در اين زمينه بسيار اندک است. اما پيام‌هاي اين احاديث با از رونق افتادن استخدام دايه مي‌تواند در زمينه‌هاي ديگري استفاده شود؛ مانند اين‌که مراقب يا پرستار کودکان داراي چه خصوصياتي باشند و بايد براي پرستاري کودکان از چه کساني استفاده نمود و چه کساني براي اين کار مناسب نيستند. اين مبحث خود بحثي جدا و مفصل مي‌طلبد که در جاي خود مي‌تواند بسيار مفيد باشد و براي مراکز نگاهداري کودکان شيرخوار، مانند مهد‌هاي کودک و شيرخوارگاه‌ها قابل استفاده باشد.

بخش چهارم: نکته مغاير با علوم تجربي

درباره مدت زمان شيردهي به نظر مي‌رسد که بين آموزه‌هاي از قرآن و علوم تجربي مغايرت وجود دارد.