361
فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50

دو روايت ديگر هم در عيون از نوفلي نقل شده است که درباره امام رضا علیه السلام است. يکي درباره پرسش مأمون از ابونواس درباره سرايش شعر درباره علي بن موسي الرضا( و ديگري نفرين امام رضا علیه السلام در حق بکّار بن عبدالله بن مُعصب بن زبير است که ظلمي را مرتکب شده بود.
اما چهار روايت مفصل مربوط به احوالات موسي بن جعفر(، به علاوه يک روايت درباره امام رضا علیه السلام و نيز روايتي درباره زبير بن بکار عبارت است از: ج1، ص70 ـ 73، ج1، ص74، ج1، ص80 ـ 81، ص86 ـ 88، ج2، ص143 و بنگريد، تاريخ بغداد، ج19، ص138، ج‌2، ص225. دو روايت فقهي نيز از نوفلي در علل الشرائع آمده است که فهرست آن احاديث گذشت.
13. ابوعبيد الله مرزباني (م 384ق) سه مورد در الموشح. ۱
14. ابوعلي تنوخي (م 384ق) سه مورد در الفرج بعد الشدة. ۲
15. شيخ طوسي (م 460ق) در الامالي ۳ بدين شرح و صفحات: 1. خبر ويران کردن مزار امام حسين( در زمان متوکّل؛ ۴ 2. خبر سخن گفتن رسول خدا با آهوي اسير؛ ۵ 3. خبر هجرت پيامبر صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام؛ ۶ 4. خبر سابق الاسلام بودن امام علی علیه السلام؛ ۷ 5 روايتي در فضيلت امام علی علیه السلام؛ ۸
6. خبر گريختن مردم روز حنين و مقاومت شماري از فرزندان عبدالمطلب؛ ۹ 7. خبر عقد اخوت امام علی علیه السلام با رسول خدا صلی الله علیه و آله؛ ۱۰ 8. خبر پرسش معاويه از خالد بن معمر درباره علت دوستي او نسبت به امام علی علیه السلام. ۱۱
16. ابوعبيد بکري (م 487ق) در المسالک و الممالک بکري، در المسالک و الممالک ابوعبيد (چاپ دوجلدي، دارالغرب الاسلامي) ضمن بحث از بلاد افريقيه شرحي از تأسيس دولت ادريسي، به نقل از نوفلي به دست داده است. همين نقل در کتاب الاستبصار في عجائب الامصار (بغداد، 1986م)‌ از کاتب مراکشي ـ که نويسنده‌اي ناشناخته و به احتمال از قرن ششم (حوالي 587ق) است ـ آمده و به احتمال، از روي کتاب بکري برداشته شده است. ۱۲
17. ابوالقاسم حسکاني (م بعد از 490ق) در شواهد التنزيل. ۱۳

1.. ص۲۷۵، ص۳۱۶، ص۳۲۱.

2.. ج۱، ص۵۴، ج۱، ص۱۱۲، ص۲۸۸.

3.. شماره حديث‌هاي ۶۵۳، ۱۰۱۱، ۱۰۳۱، ۱۱۰۳، ۱۱۸۷، ۱۲۱۴، ۱۲۲۹.

4.. ص‌۳۲۷.

5.. ص۴۵۳.

6.. ص۴۶۳ - ۴۷۳.

7.. ص۵۰۴.

8.. ص۵۴۵.

9.. ص۵۷۵ ـ ۵۷۶.

10.. ص۵۸۷.

11.. ص۵۹۴.

12.. ج ۲، ص۸۰۰ ـ ۸۰۳، ج۲، ص۸۰۵؛ ر.ك: الحلة السيراء ابن آبار، ص۵۹۵ ـ ۶۵۸؛ المسالک، ج۲، ص۸۱۷.

13.. ج۱، ص۲۵۳ - ۲۵۵.

فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50
360

در هر حال، نقل‌هاي نوفلي در مقاتل الطالبيين، هفده مورد و به اين شرح است: ص91، ص148، ص153، ص154، ص156، ص344، ص292، ص355 - 358، ص390، ص403، ص406 - 408، ص410 - 411، ص414 - 417، ص424، ص441، ص493 -494، ص496. ب. روايات نوفلي در الاغاني صد مورد. ۱
12. شيخ صدوق (م 381ق) در عيون اخبار الرضا(،‌ نقل‌هايي که شيخ صدوق در عيون اخبار الرضا( از نوفلي آورده، در دو بخش است: بخش نخست چهار روايت مفصل است که سه روايت آن با سند «محمد بن ابراهيم بن اسحاق طالقاني، از محمد بن يحيي صولي، از ابوالعباس احمد بن عبدالله [کذا در اصل، درست آن عبيدالله محمد بن عمار ثقفي] از علي بن محمد بن سليمان نوفلي آورده است. اين طريق استفاده از نوشته‌هاي ابن عمار ثقفي از نوفلي است که در بسياري از موارد ديگر، باقي مانده از نوفلي هم ديده مي‌شود. روايت چهارم آن با سندي ديگر بدين شرح است:
أحمد بن يحيى المكتب، از أبو الطيب أحمد بن محمد الوراق، از علي بن هارون الحميري، از علي بن محمد بن سليمان النوفلي، از پدرش از علي بن يقطين.
بدين ترتيب، معلوم مي‌شود که در کتاب الاخبار نوفلي يا هر اثر ديگر او فصلي به امام موسي بن جعفر( و کيفيت شهات وي اختصاص يافته است.
يکي از اين روايات ـ که درباره توطئه يحيي برمکي عليه امام کاظم علیه السلام است ـ همان است که شيخ مفيد در الارشاد ۲ و شيخ طوسي نيز در الغيبة ۳ آن را آورده‌اند. همچنين، روايت اوّل، همان است که در مقاتل الطالبيين، ص414 ـ 417 هم با تفاوت‌هايي آمده است، اما بعيد مي‌نمايد که منبع صدوق مقاتل بوده باشد، بويژه که روايات ديگري هم از نوفلي درباره موسي بن جعفر( دارد.

1.. ج۳، ص۱۱۹؛ ج۳، ص۱۲۲، ج۳ ۳، ص۱۲۵ - ۱۲۶، ج۴ ۳، ص۲۱۳، ج۵۴، ص۳۱۸، ج۴، ص۳۵۳، ج۴، ص۴۹۴، ج۴، ص۵۱۰، ج۵، ص۴۷ - ۴۸، ج۵، ص۱۴۹ - ۱۵۰، ج۵، ص۱۷۳، ج۵، ص۱۹۰ - ۱۹۲، ج۶، ص۴۵۷، ج۶، ص۴۶۷، ج۶، ص۴۸۵، ج۶، ص۴۸۸، ج۶، ص۴۹۰، ج۷، ص۴۵، ج۷، ص۵۳- ۵۴، ج‌۷، ص۱۱۰، ج۷، ص۱۶۷ - ۱۶۸، ج۷، ص۱۷۹، ج۷، ص۱۸۹ - ۱۹۰، ج۷، ص۱۹۸، ج۸، ص۲۴۸، ج۸، ص۲، ص۳، ج۸، ص۲۸۳، ج۸، ص۴۶۲۹، ص۳۷ - ۳۸، ج۹، ص۸۰ - ۸۱، ج۹، ص۸۸، ج۹، ص۱۲۰، ج۹، ص۱۶۹، ج۱۰، ص۲۹۲، ج۱۰، ص۲۹۶، ۱۹، ص۱۸۰، ج۱۰، ص۳۰۰، ج۱۰، ص۳۰۸، ج۱۰، ص۳۵۳، ج۱۲، ص۲۸۸، ج۱۲، ص۳۹۳ -۳۹۴، ج۱۲، ص۴۳۰ - ۴۳۱، ج۱۲، ص۴۳۳، ج۱۲، ص۴۳۴، ج۱۳، ص۱۲۴، ج۱۳، ص۱۵۸، ج۱۳، ص۱۸۶، ج۱۳، ص۱۸۷ - ۱۸۸، ج۱۳، ص۱۸۷ - ۱۸۸، ج۱۳، ص۱۹۵، ج۱۴، ص۲۶۶ - ۲۶۹، ج۱۴، ص۳۱۸، ج۱۴، ص۳۱۹ - ۳۲۰، ج۱۴، ص۳۶۲، ج۱۴، ص۳۶۶، ج۱۴، ص۴۹۹ - ۵۰۰، ج۱۵، ص۴۶، ج۱۵، ص۱۸۴، ج۱۵، ص۲۰۷، ج۱۶، ص۳۷۲ - ۳۷۳، ج۱۶، ص۳۸۰، ج۱۶، ص۳۸۶، ج۱۶، ص۳۸۷، ج۱۶، ص۴۰۳، ج۱۶، ص۴۷۰ - ۴۷۱، ج۱۶، ص۵۴۲، ج۱۷، ص۱۴ - ۱۷، ج۱۷، ص۲۲ - ۲۳، ج۱۷، ص۴۸، ج۱۷، ص۲۱۶، ج۱۸، ص۲۶۸، ج۱۸، ص۲۸۵، ج۱۸، ص۲۹۸، ج۱۸، ص۳۰۷، ج۱۸، ص۳۰۷، ج۱۸، ص۳۷۳ - ۳۷۴، ج۱۸، ص۳۷۶، ج۱۸، ص۳۷۸، ج۱۸، ص۳۸۳، ج۱۸، ص۳۹۶، ج۱۸، ص۴۲۵، ج۱۸، ص۴۲۶، ج۱۸، ص۴۸۱ - ۴۸۲، ج۱۹، ص۱۰۰، ج۱۹، ص۱۷۴، ۲۰، ص۲۱۷، ج۲۰، ص۲۵۶ - ۲۵۶، ج۲۰، ص۳۴۰ - ۳۴۱، ج۲۰، ص۴۷۶ - ۴۷۸، ج۲۰، ص۴۸۳، ج۲۰، ص۴۹۲، ج۲۱، ص۱۶۶، ج۲۱، ص۱۷۲، ج۲۱، ص۱۷۵، ج۱۷۵ - ۱۷۶، ج۲۲، ص۴۶۱، ج۲۳، ص۱۲۱، ج۲۳، ص۱۲۱، ج۲۴، ص۳۴۶.

2.. ج۲، ص۲۳۷ ـ ۲۴۰.

3.. ص۲۶.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50
    تاريخ انتشار :
    پاییز و زمستان 1387
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 32976
صفحه از 423
پرینت  ارسال به