405
فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50

روش و جامعه پژوهش

اين پژوهش از نوع پيمايشي است. در اين پژوهش با استفاده از روش تحليل استنادي، تمام مقاله‌هاي منتشر شده از شماره 25 تا شماره 44 در فصلنامه علوم حديث تجزيه و تحليل شده‌اند. بررسي مقاله‌ها در دو بخش صورت گرفت: بخش اول، شامل سال انتشار، تأليفي يا ترجمه‌اي بودن، انفرادي يا گروهي بودن و موضوع مقاله كه تمامي مقالات منتشر شده در اين قسمت بررسي شدند؛ بخش دوم، شامل استنادهاي مقاله‌ها بود. براي انجام اين كار، تمامي استنادهاي مقالات مورد بررسي روي فيش‌هاي مربوطه وارده شده و سپس با توجه به سؤالات مطرح شده، داده‌هاي موجود با استفاده از نرم افزار«SPSS» تجزيه و تحليل گرديد.

محدوديت‌هاي پژوهش

1. كامل نبودن اطلاعات كتابشناختي در بسياري از موارد؛ 2. وارد شدن اسامي مؤلفين به صورت‌هاي مختلف و عدم مستند سازي آنها با ابزارهاي استاندارد (مثل مستند مشاهير و مؤلفان) كه در بسياري از موارد پژوهشگران را مجبور به مراجعه به ابزارها و منابع مختلف مي‌كرد؛ 3. بروز اشکال در تشخيص نوع زبان، سال نشر و محل نشر در برخي از استنادها.

تعاريف مفهومي و تعاريف عملياتي

تحليل استنادي: در مطالعه استنادي كه امروزه در بررسي روابط مفهومي نوشته‌ها به آن توجه مي‌شود، رابطه ميان مدرك استناددهنده و مدرك مورد استناد، بررسي مي‌گردد. اگر بكوشيم قواعدي را كه بر اين رابطه حاكم است كشف كنيم، به تحليل استنادي دست زده‌ايم. ۱
استناد: در اين تحقيق، منظور از استناد، مآخذي هستند كه نويسندگان در فهرست منابع و مآخذ به عنوان منبع تأليف اثر معرفي كرده‌اند.
مقاله انفرادي: مقاله‌اي که توسط يک مؤلف تأليف شده است.
مقاله گروهي: مقاله‌اي که در تهيه و تأليف آن بيش از يک نفر همکاري داشته‌اند.

پيشينه پژوهش

الف) در خارج از ايران

کاشکوفسکي، کسي و وايس ۲ در تحقيقي به تحليل استنادي 629 عنوان از پايان‌نامه‌هاي فوق ليسانس و دکتري ارائه شده به دانشگاه ايالت لوا ۳ بين سال‌هاي 1992 ـ 1993م، پرداختند. محققان با طبقه‌بندي پايان‌نامه‌هاي مورد بررسي در پنج دسته هنر و علوم انساني، علوم زيستي، مهندسي، علوم ورزشي، علوم اجتماعي به تحليل 46742 استناد به کار رفته پرداختند. يافته‌ها نشان داد که مجلات و

1.. تحليل استنادي در مجموعه مروري بر اطلاعات و اطلاع‌رساني، ص۲۹۲.

2.. Masters and Doctoral Thesis Citations: Analysis and Trend of a Longitudinal Study.

3.. Lowa State University.


فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50
404

صرف وقت، انرژي و هزينه كمتر، به مطالب ارزشمندتري در حوزه‌هاي علمي دست يابند. همچنين، مي‌توان با استفاده از روش تحليل استنادي ـ كه يكي از روش‌هاي مهم كتابسنجي است ـ تصويري از ساختار علم ترسيم كرد و بدين ترتيب، فراز و نشيب‌هاي ساختار علم را مطالعه و ظهور موضوعات علمي جديد را رديابي نمود. ۱

اهداف پژوهش

هدف كلي پژوهش حاضر، تحليل استنادي مقالات منتشر شده در فصلنامه علوم حديث از شمارة 25 تا 44 است.

اهداف فرعي

ـ تعيين تعداد كل مقالات منتشر شده در سال‌هاي مورد بررسي و تعيين مقاله‌هاي تأليفي و ترجمه‌اي،
ـ تعيين تعداد كل استنادها و ميانگين استنادها در هر مقاله،
ـ تعيين وضعيت زباني استنادها،
ـ تعيين جنسيت نويسندگان مقالات،
ـ تعيين ميزان استناد به كتاب، نشريات ادواري، پايان‌نامه‌ها و ساير محمل‌هاي اطلاعاتي،
ـ تعيين ميزان مشاركت نويسندگان و مترجمان در انجام تحقيقات گروهي،
ـ تعيين پركارترين افراد در ميان نويسندگان و مترجمان مقالات مورد بررسي،
ـ تعيين پراستنادترين منابع مورد استناد نويسندگان مقالات،
ـ تعيين پراستنادترين نويسنده در ميان نويسندگان و مترجمان مقالات مورد بررسي،
ـ تعيين بيشترين موضوعاتي که با موضوع حديث ارتباط دارند.

پرسش‌هاي اساسي پژوهش

ـ ميزان مقاله‌هاي تأليفي و ترجمه‌اي و ميانگين تعداد استنادهاي مقاله‌ها چقدر است؟
ـ توزيع مؤلفان بر اساس جنسيت چگونه است؟
ـ توزيع مقالات بر اساس مؤلف فردي و گروهي چگونه است؟
ـ ميزان استفاده از انواع محمل‌هاي اطلاعاتي چگونه است؟
ـ توزيع استنادهاي مقالات مورد بررسي از نظر زبان چگونه است؟
ـ پراستنادترين نويسندگان کدام‌اند؟
ـ پركارترين نويسندگان مقالات كدام‌اند؟
ـ بيشترين موضوعاتي که با موضوع حديث ارتباط دارند، چگونه است؟

1.. كتابسنجي.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50
    تاريخ انتشار :
    پاییز و زمستان 1387
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 33564
صفحه از 423
پرینت  ارسال به