109
فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51

الوهيت حضرت عيسي و بشارت عيسي به ظهور آخرين پيامبر الهي و همراهي ايشان با آخرين رهبر آسماني حضرت مهدي موعود، از مطالب مهمي است که در احاديث الکافي مورد توجه قرار گرفته است.

کودکي حضرت عيسي(عليه السلام)

مطابق قرآن کريم، حضرت عيسي در اوان طفوليت در گهواره، معجزه‌وار لب به سخن گشوده و پيامبري خود را به مردم اعلام کرده است. اين داستان در هيچ کدام از اناجيل چهارگانه مسيحيان نيامده است؛ با اين حال، در برخي اناجيل اپوکريفا گزارش شده است. در بين مسيحيان، اناجيلي به عنوان «اناجيلِ طفوليت» رايج بوده که نويسندگانِ اين اناجيل به بيان حوادث دوران طفوليت حضرت عيسي(عليه السلام) پرداخته‌اند. هيچ كدام از اين اناجيل هم اکنون جزو اناجيل رسمي موجود در مجموعة عهد جديد نيست، اما برخي از اين اناجيل هنوز هم موجود است که مي‌توان از انجيل عربي طفوليت ۱ ، انجيل طفوليت نوشته توماس ۲ ، انجيل ارمني طفوليت ۳ ، انجيل طفوليت نوشته متي ۴ و انجيل طفوليت نوشته يعقوب ۵ نام برد. ۶ داستان سخن گفتن حضرت عيسي در گهواره در انجيل عربي طفوليت آمده است. ۷ اين انجيل بسيار مختصر و در چند صفحه خلاصه مي‌شود. آنچه امروزه به عنوان انجيل طفوليت نوشته توماس وجود دارد، گزارش اعمال و سخنان حضرت عيسي از پنج سالگي تا دوازده سالگي است. اين انجيل مشتمل بر نوزده باب است که هر باب، به طور متوسط، مشتمل بر بيست سطر است.
در کتاب الکافي تعداد احاديثي که زندگي حضرت عيسي در طفوليت را گزارش مي‌کند، اندک است. با اين حال، احاديثي آمده که در آنها براي رفع استبعاد امامت حضرت جواد( در کودکي، به پيامبري حضرت عيسي(عليه السلام) در طفوليت استشهاد شده و در آنها جزئياتي نيز از کودکي حضرت عيسي(عليه السلام) گزارش شده است. در روايتي آمده است که حضرت رضا( وقتي مي‌خواست امامت و وصايت امام جواد( را براي مردم تبيين کند، مخاطبان، از سنِ کم امام جواد انتقاد داشتند و در مقابل، ايشان نبوّت حضرت عيسي(عليه السلام) را در کودکي مطرح مي‌کردند و مي‌فرمودند که حضرت عيسي(عليه السلام) وقتي به پيامبري رسيد، کمتر از امام جواد( سن داشته است. ۸ در روايتي آمده است که وقتي امام جواد( سه ساله بودند، اين موضوع مطرح شد و امام رضا( در جواب کسي که خردسالي امام جواد(، را مانعي براي امامتشان مي‌دانست، فرمود:
حضرت عيسي(عليه السلام) در حالي که سه ساله بود، براي مردم حجّت بود. ۹

1.. The Arabic Gospel of the Infancy.

2.. The Infancy Gospel of Thomas.

3.. The Armenian Gospel of the Infancy.

4.. The Infancy Gospel of Matthew.

5.. The Infancy Gospel of James.

6.. براي مطالعه در اين باره ر.ك: Lost Scriptures; Books that did not make it into the New Testament p.۵۷-۶۲; The Armenian Gospel of the Infancy p.۱-۱۵۰; The Apocryphal New Testament Montague Rhodes James p.۳۵-۸۹; The Other Gospels; Non-Canonical Gospel Texts p.۱۲۲-۱۳۰.

7.. The Apocryphal New Testament; Being the Apocryphal Gospels Acts Epistles and Apocalypses Oxford ۱۹۷۵ p. ۸۰.

8.. الکافي، ج۱، ص۵۶۸؛ ج۱، ص۴۷۶.

9.. همان، ج۱، ص۵۶۷؛ ج۱، ص۴۷۵.


فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51
108

اصلي انجيل مسيحي را تشکيل مي‌دهد. مسيحيان، حضرت عيسي را تجسّد خدا و داراي مقام الوهي مي شناسند. با اين حال، در دهه هاي اخير، گروهي از دانشمندان مسيحي ادبيات تجسّد را نيز بهره مند از زبان اسطوره اي دانسته اند. سي سال پيش، جان هيک، انديشمند مسيحي به همراه شماري ديگر از دانشمندان مسيحي با نوشتن کتاب اسطوره تجسّد، ۱ واقعيت اين عقيده را زير سؤال بردند. تصليب ۲ و رستاخيز ۳ نيز ـ که دو پايه ديگر انجيل مسيحي است ـ توسط برخي ديگر از پژوهشگران غربي، افسانه‌اي قلمداد شده است. ۴ برخي نيز مسيحيت را حاصل انديشه‌هاي کساني مي‌دانند که در ظاهر، پيرو اين مسيحِ اسطوره‌اي بوده‌اند. مطابق اين ديدگاه، حضرت عيسي پايه‌گذار مسيحيت نيست، بلکه آنچه امروزه به عنوان آيين مسيحيت نام بُردار است، آييني است که پولسِ رسول ۵ آن را بنيان نهاده است. ۶
نکتة دوم، آن‌که اگر برخي مطالب قرآن و احاديث اسلامي امروزه براي مسيحيان شگفتي ساز است، اين امر براي مخاطبان اوليه و اصلي در زمان نزول قرآن و عصر صدور روايات چنين نبوده است، بلکه مسيحيان معاصر پيامبر اسلام و پيشوايان ديني بر خلاف هم کيشان غربي امروزي خود، نه تنها مطالب قرآن و سخنان رهبران ديني اسلام را دربارة عيسي اموري پريشان و جعلي تلقي نمي کردند، بلکه آنها را معتبر و منسجم مي يافتند. ويليام وات مونتگمري ۷ ، دانشمند برجسته مسيحي معاصر نيز مي‌نويسد: ما از ديدگاه‌هاي دقيق مسيحياني كه در مكه مي‌زيسته‌اند يا به آنجا سفر مي‌كرده‌اند، عملاً چيزي نمي‌دانيم، ولي ‌بايد بپذيريم كه بينش قرآني از اعتقادات آنان، به طور عمده، صحيح بوده و نيز بر حسب ظاهر، اين بينش آن قدر واقعيت داشته كه براي [حضرت] محمّد در مراوداتش با گروه‌هاي مسيحي مكه و ساير مسيحيان ساكن مناطق ديگر عربستان، مخصوصاً در برخورد دو سال آخر عمر او با مسيحيان، به اندازه كافي تأثير گذاشته است. ۸

عيسي(عليه السلام) در روايات كتاب الكافي

پس از مقدمه ياد شده، به بررسي روايات الکافي دربارة‌ حضرت عيسي و مقايسه آن با ديدگاه‌هاي مسيحيت امروز مي‌پردازيم. کودکي حضرت عيسي، افعال، سخنان و معجزات آن حضرت، نقد اعتقاد به

1.. اين کتاب با ترجمة آقايان محمد حسن محمّدي مظفر و عبد الرحيم سليماني اردستاني توسط انتشارات اديان و مذاهب به چاپ رسيده است.

2.. Crucifixion.

3.. Resurrection.

4.. در اين باره به کتاب‌هاي زير مراجعه کنيد: The Crucifixion of Jesus: History Myth Faith‎ Gerard Stephen Sloyan ۱۹۹۵; The Resurrection of Jesus: A Study in Myth and History‎ Brent A R Hege ۲۰۰۱; Incarnation in Hinduism and Christianity: The Myth of the God-man‎; Daniel E. Bassuk۱۹۸۷; Jesus Resurrection: Fact or Figment?: A Debate Between William Lane Craig and Gerd Ludemann by William Lane Craig Ronald Tacelli Paul Copan and Gerd Ludemann ۲۰۰۰; The Myth of the Resurrection and Other Essays Joseph McCabe ۱۹۹۳.

5.. Poal.

6.. شخصي به نام ديويد و نهام کتابي به عنوان پولس؛ پيرو مسيح يا بنيان گذار مسيحيت؟ نوشته است. Wenham David Paul: follower of Jesus or founder of Christianity? Grand Rapids: W.B. Eerdmans ۱۹۹۵.

7.. William Montgomery Watt.

8.. برخورد آراي مسلمانان و مسيحيان، ص۴۳.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51
    تاريخ انتشار :
    بهار 1388
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 24781
صفحه از 171
پرینت  ارسال به