نوشته‌هاي مشكوك و غير معتبر شناخته مي‌شوند كه تعداد بسياري از آنها از بين رفته و تعدادي از آنها نيز هنوز باقي است. از ميان خاطرات رسولان يا اناجيل، توسط کليسا چهار نوشته به عنوان نوشته‌هاي معتبر قلمداد شد که همان اناجيل متي، مرقس، لوقا و يوحناست. مسيحيان خود مي‌گويند كه نام حدود پنجاه انجيل از اين نوع به دست ما رسيده است. با اين حال، تنها از بيست مورد از آنها اكنون اطلاعاتي در دسترس است كه انجيل عبرانيان، انجيل پطرس، انجيل مصريان، انجيل فيليپ، انجيل توما، انجيل يعقوب، انجيل نيكوداموس، انجيل دوازده حواري، انجيل يهودا و انجيل ماركيون از جمله آنهاست. ^۱
کتب حديثي مسلمانان نيز مملو از نقل سخنان حضرت عيسي از زبان پيامبر گرامي اسلام و اهل بيت گرامي ايشان است که جمع آوري و تبويب آنها مي‌تواند منبع بسيار غني در ترويج آموزه‌هاي ديني، بويژه اخلاق انساني باشد. گستردگي اين احاديث نشان از آن دارد که دانش پيامبر و ائمه فراتر از نوشته‌هاي رايج مسيحيان بوده و آنها از منبع غيبي الهام مي‌گرفته‌اند.
در احاديث اسلامي، سخنان و کارهاي زيادي از حضرت عيسي حکايت شده است که بيشتر آنها از نوع اخلاقي است. ايجاد روح خدمت به هم‌نوعان، همراه با تواضع و فروينت، از محوري‌ترين آموزه‌هايي است که از سخنان و اعمال حضرت عيسي مي‌آموزيم. کليني در کتاب شريف الکافي نقل کرده است که روزي حضرت عيسي حواريان خود را ندا در داد و به آنها گفت که او با آنها کاري دارد. حواريان با اشتياق آمدند تا ببينند که آن حضرت با آنها چه کاري داشته است که امتثال امر او کنند. در اين هنگام، حضرت عيسي(عليه السلام) برمي‌خيزد و پاهاي آنها را مي‌شويد. آنها که از اين کار آن حضرت شگفت زده شده بودند، مي‌گويند: اي روح الله، ما بايد نسبت به شما چنين کاري مي‌کرديم. عيسي(عليه السلام) مي‌گويد:
فرد دانشمند سزاوارترين فرد به اظهار تواضع و فروينت نسبت به ديگران است. من به شما تواضع مي‌کنم و شما هم بدانيد که بعد از من بايد نسبت به مردم فروتن باشيد. بدانيد که چشمه حکمت با فروينت مي‌جوشد و نه با تکبّر؛ همان طور که گياه در خاک نرم دشت‌ها مي‌رويد و نه بر سنگ سخت کوه‌ها.^۲
اين نمونه از کار حضرت عيسي(عليه السلام) درس بزرگي است به دانشمندان و رهبران ديني که به جاي آن که بزرگي خود را به رخ افراد بکشند، در برابر يکايک آنها فروتن باشند.
يکي از محورهاي سخنان عيسي(عليه السلام) ـ که در روايات و به خصوص در کتاب شريف الکافي بازتاب يافته ـ دربارة‌ عالماني است که داراي آثار سوء در جامعه هستند. ^۳ در حديثي از الکافي تواضع از مهم‌ترين آموزه‌هايي شمرده شد که در انجيل بر حضرت عيسي وحي شده است. در اين روايت، تأکيد شده که بهترين راه براي اظهار نعمت‌هاي الهي، تواضع است. معمولاً وقتي نعمتي به انسان‌ها مي‌رسد، در آنها زمينه فخر فروشي و تکبر به وجود مي‌آورد و هم‌چنين برخي چنين مي‌پندارند که تواضع در برابر انسان‌ها به معناي کوچک شدن و خوارشدن است. از اين رو، در همين روايت از الکافي تأکيد شده که تواضع نه

در روايت ديگري جزئيات بيشتري از کودکي حضرت عيسي(عليه السلام) بيان شده است. در اين حديث، از امام جواد( سؤال شده است که آيا حضرت عيسي(عليه السلام) وقتي در گهواره سخن گفت، در همان زمان بر مردم زمان خود حجت بود؟ آن حضرت پاسخ داد:
در آن زمان ايشان نبي و حجت خدا بود اما مرسَل نبود. از همين روست که خداوند در قرآن کريم مي‌فرمايد:
( قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّـهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيّاً * وَجَعَلَنِي مُبَارَكاً أَيْنَ مَا كُنتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَوةِ وَالزَّكَوةِ مَادُمْتُ حَيّاً(.^۱
راوي، در ادامه، از امام مي‌پرسد: آيا حضرت عيسي در حالي که در گهواره بود، بر حضرت زکريا نيز حجت بود. امام در پاسخ مي‌فرمايد:
حضرت عيسي، در آن زمان، آيتي براي مردم و رحمتي از جانب خداوند براي حضرت مريم و نيز نبي و حجت براي کساني بود که سخن ايشان را مي‌شنيدند؛ اما آن حضرت از آن زمان تا دو سال، ساکت بود تا اين که بعد از دو سال حضرت زکريا از دنيا رفت و حضرت يحيي جانشين ايشان شد که خداوند به يحيي نيز در کودکي کتاب و حکمت عطا کرد که قرآن کريم در اين باره مي‌فرمايد:
(يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحـُكْمَ صَبِيًّا(.^۲
حضرت عيسي در هفت سالگي بود که خداوند بر او وحي فرستاد و او به عنوان نبي و رسول سخن گفت و از اين زمان بود که ايشان بر حضرت يحيي و ساير مردم حجت بود. ^۳

سخنان و اعمال حضرت عيسي(عليه السلام)

در ميان نوشته‌هاي کساني که به رسولان حضرت عيسي شهرت يافته‌اند، کتاب‌هايي که به عنوان اناجيل نام بُردار است، حاوي سخنان و اعمال حضرت عيسي(عليه السلام) است. اين نوشته‌ها تا نيمة اوّل قرن دوم به عنوان «خاطره‌هاي رسولان» شناخته مي‌شده و در اواخر قرن دوم به «اناجيل» شهرت يافته‌اند. ^۴ كليساي مسيحي، در اواخر قرن دوم ميلادي، از ميان نوشته‌هاي متنوع و بسيار، تعدادي را به عنوان كتاب‌هاي قانوني و معتبر گزينش كرد كه به عنوان عهد جديد، در كنار عهد قديم، دومين بخش از كتاب مقدس مسيحيان را تشكيل داد. ^۵ در سال 382م، انجمني از اسقفان، فهرست نهايي را، حاوي بيست و هفت كتاب تهيه كردند كه اين فهرست به طور مجدد توسط مجمع تِرِنْت ^۶ در فاصلة سال‌هاي 7-1545م تأييد شد. ^۷ نوشته‌هاي ديگر كه از سوي كليسا تأييد نشد، به عنوان «اپوكريفا»، يعني