129
فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51

1. ديه مجوس

دية اليهودي و النصراني و المجوسي ثمانمأة درهم.۱

2. الحاق مجوس به اهل کتاب در موضوع جزيه

[...] سنّ في المجوس سنّة أهل الكتاب في الجزية.۲

3. استرضاع صبي

لا تسترضعوا للصبي المجوسية و استرضع له اليهودية و النصرانية.۳

3. قصاص مجوسي

اميرالمؤمنين( کان يقول: تقيص النصراني و اليهودي و المجوسي بعضهم من بعض [...].۴

3. ارث مجوس

إنّ أهل الکتاب و المجوس يرثون و يورثون ميراث الاسلام من وجه القرابة التي تجوز في الاسلام.۵

نام‌هاي فارسي در حديث

در الکافي علاوه بر نام شهرها، از برخي شخصيت‌ها، اشياء، حيوانات، غذاها و مانند آنها هم با نام فارسي ياد شده يا براي نام‌هاي فارسي، واژه‌هاي معادل عربي به کار رفته است. وفور اين نام‌ها، شاهدي است بر روند تعامل ميان دو فرهنگ ايراني و اسلامي که مسلماً يک‌سويه نبوده است. در عين حال، مهم‌تر از اين امر، وجود الفاظ فارسي در متن روايات منقول از ائمه اطهار يا تأکيد بر تکلم آنان به زبان فارسي است که بدون ترديد در چارچوب تعامل تاريخي ميان دو زبان فارسي و عربي اهميت دارد. برخي از واژه‌هاي مذکور از اين قرارند:
باقالي و لوبيا (ج6، ص344)، موز (ج6، ص360)، ماش (ج6، ص344)، کرفس (ج6، ص396)، بادنجان (ج6، ص372)، خز و ابريشم (ج6، ص442 و 451 و 452)، زنجبيل (ج6، ص425 و 426)، سکنجبين (ج6، ص426)، ماست (ج6، ص338)، کتان (ج6، ص449)، فاخته (ج6، ص551)، دسکره (ج6، ص252)، خوان (ج6، ص292)، بخور (ج6، ص519)، طشت [تشت] (ج6، ص291)، القباج [کبک]

1.. (ج۷، ص۳۰۹. نيز رک:همان، ص۳۱۰)

2.. (ج۷، ص۴. نيز رک: ج۵، ص۲۴ و ج۳، ص۵۶۷)

3.. (ج۶، ص۴۴)

4.. (ج۷، ص۳۰۹)

5.. (ج۷، ص۱۴۵)


فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51
128

بتوان نتيجه گرفت که گويا حشر و نشر با مجوس به صورت خاص، چندان مايه دغدغه اهل سنت نبوده است؛ آن‌گاه، احتمالاً مي‌توان به روابط ميان ائمه اطهار( با ايرانيان، از منظري تازه نگريست.

عقايد مجوس

در «کافي» اشاراتي به برخي معتقدات مجوس وجود دارد که در جاي خود، از حيث چگونگي انعکاس آن باورها در ميان جامعه اسلامي، اهميت دارد.

1. کتاب و پيامبر

إنّ المجوس كان لهم نبي فقتلوه وكتاب أحرقوه ، اتاهم نبيهم بكتابهم في اثني عشر ألف جلد ثور.۱

2. ازدواج محارم

و إنّهم يقولون : نكاح كنكاح ولد آدم و إنّهم يحاجّونا بذلك فقال: أما انتم فلا يحاجّونكم به لما أدرك هبةالله قال: آدم يا ربّ زوّج هبة الله فأهبط الله عزوجل له حوراء فولدت له أربعة غلمة ثم رفعها الله فلما أدرك ولد هبة الله قال: يا ربّ زوّج ولد هبة الله فأوحي الله عز وجل إليه أن يخطب إلي رجل من الجن وكان مسلماً أربع بنات له علي ولد هبةالله فزوّجهن فما كان من جمال وحلم فمن قبل الحوراء والنبوة وما كان من سفه أو حدة فمن الجن.۲
دو روايت فوق، از اين حيث اهميت دارد که احتمالاً متضمن عقايد ابراز شده توسط خود زرتشتيان به مسلمانان است: روايت اول، با آنچه در منابع زرتشتي و تاريخي راجع به کشته شدن زرتشت و کتابت اوستا آمده قابل مقايسه است؛ و روايت دوم، متضمن استدلالي است که احتمالاً زرتشتيان در دفاع از ازدواج محارم بيان مي‌کرده‌اند. از همين رو، بررسي صحت اين دو روايت به همان سياقي که در پاورقي شماره 2 مورد اشاره قرار گرفت، ارزش‌مند تواند بود.

مجوس و ساير اهل ذمه

برخي از احاديث الکافي به صورت مستقيم يا غيرمستقيم، نمايان‌گر جايگاه برابر مجوس با يهوديان و مسيحيان در چشم‌انداز مسلمانان است. با اين وصف، مضمون برخي روايات به گونه‌اي است که مجوس را به معناي واقعي کلمه و همچون يهوديان و مسيحيانْ اهل کتاب نمي‌داند بلکه آنان را ملحق به اهل کتاب مي‌شمارد. بر همين منوال، برخي احاديث الکافي شامل نشانه‌هايي مبني بر رتبه نازل‌تر مجوس به نسبت ساير اهل کتاب است. اهميت اين دسته از احاديث در شيوه سلوک جامعه اسلامي با مجوس و نيز درک فرآيند انتقال از ايران زرتشتي به اسلام است:

1.. (ج۳، ص۵۶۷)

2.. (ج۵، ص۵۶۹)

  • نام منبع :
    فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51
    تاريخ انتشار :
    بهار 1388
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 24455
صفحه از 171
پرینت  ارسال به