آن بزرگوار نشده است؛ ۱ بلكه او از امام كاظم و امام رضا( حديث نقل كرده، ۲ به طوري كه از برجسته ترين راويان آنان به شمار آمده و حتّي وثاقت و جلالتش، به تأييد ايشان رسيده است. ۳ وي از محضر استادان بزرگي چون: عبد الله بن سنان، عبد الله بن مسكان، هشام بن حكم، حماد بن عيسي، حماد بن عثمان، علي بن رئاب و حارث بن مغيره، بهره برده است. ۴
يونس بن عبد الرحمان، يكي از راوياني است كه هم در مدح و هم در ذمّ او گزارش هاي بسياري در دست است. رجال شناسان، گزارش هاي حاكي از ذمّ او را كه بيشتر از جانب قمّيان نقل شده، ۵ مردود مي شمارند و سند آنها را صحيح نمي دانند. ۶ ابو عمرو كشي ـ كه اين گزارش ها را در كتاب رجال خويش آورده ـ ، خود با موازين عقلي، به نقد روايات جرح پرداخته و در نتيجه، همه را مخدوش شمرده است. ۷ از اين رو، با اطمينان مي توان گفت كه يونس بن عبد الرحمان، راوي ثقه و جليل القدر و يكي از اصحاب اجماع است ۸ كه روايات او مورد تأييد است. ۹
چنين به نظر مي رسد كه روايات ذمّ درباره يونس، تا حدي با داستان مقاومت وي در مقابل جريان واقفه، سازگار باشد؛ چرا كه آنان، زماني كه از همراه ساختن يونس با خود نوميد شدند، او را به باد تكفير و تفسيق گرفتند يا آن كه اين روايات را در زمان امام هفتم رواج دادند تا چهره يونس بن عبد الرحمان را مخدوش نمايند. ۱۰ شايد يكي ديگر از دلايل انتقاد قمّيان از يونس بن عبد الرحمان، انتساب فرقه اي از غُلات به نام «يونسيه» به وي باشد ۱۱ كه به دليل موضعگيري شديد محدّثان قم در برابر انديشه هاي غاليان، يونس بن عبد الرحمان نيز مورد هجمه انتقادات آنان قرار گرفته باشد. ۱۲ شايد بتوان نگارش كتاب الرد علي الغلات را نشاني از همراهي وي با قمّيان و هم رأيي او با آنان دانست.
اگرچه اين محدّث را بدان سبب كه بخشي از فعاليت او در قم بوده است، قمي شمرده اند، ۱۳ امّا از منظر آرا و انديشه هايش، از محدّثان مكتب عقل گراي بغداد به شمار مي آيد. اگر بهره گيري از استدلال هاي عقلي در مناظرات كلامي را يكي از ويژگي هاي مكتب حديثي بغداد به شمار آوريم، بايد
1.. اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۸۰ و ۷۸۳.
2.. رجال النجاشي، ص۴۴۸؛ رجال الطوسي، ص۳۳۶ و ۳۶۸.
3.. اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۷۹ ـ ۷۸۵؛ معجم رجال الحديث، ج۲۱، ص۲۱۲ ـ ۲۲۰.
4.. معجم رجال الحديث، ج۲۱، ص۲۲۹.
5.. رجال الطوسي، ص۳۳۶ و ۳۶۸.
6.. اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۸۵ ـ ۷۸۸. درباره نقد سندي اين گزارش ها ر.ك: التحرير طاووسي، ص۶۲۴ ـ ۶۳۳؛ معجم رجال الحديث، ج۲۱، ص۲۲۰ ـ ۲۲۶.
7.. اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۸۸.
8.. همان، ص۸۳۰.
9.. رجال الطوسي، ص۳۳۶؛ خلاصة الأقوال، ص۲۹۷.
10.. «تحقيق درباره كتاب كافي»، نامه آستان قدس، ش ۷، ص۱۷.
11.. الأنساب، ج۵، ص۷۱۱؛ الملل و النحل، ج۱، ص۱۸۸. درباره رد اين اتهام ر.ك: الغدير، ج۳، ص۱۴۲.
12.. براي آگاهي از نمونه هاي برخورد قمي ها با غاليان يا راويان احاديث غلو آميز، ر. ك: مكتب حديثي قم، ص۳۸۶ به بعد.
13.. اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۷۹.
