هيچ يک از اين آثار مورد بحث ارتباطي آشکار ميان تياسر و اين علايم بر قرار نشده است؛ هر جا دليلي براي تياسر به دست داده شده، همواره مسأله عدم تقارن حرم است؛ اما حداقل معنا دارد که فرض کنيم که نيت اين متون آن است که شخص امامي با تبعيت از تياسر ممکن است نخست، خود را به کمک اين علايم متوجه کعبه کند و سپس اندکي به چپ بچرخد تا اين عدم تقارن را جبران کرده باشد. به عبارت ديگر، جهت معرفي شده به وسيله علايم به گونه‌اي است که شخص مي‌تواند به استناد آنها به سمت چپ انحراف پيدا کند. ^۱ طبق اين فهم، مسأله تياسر همان گونه خواهد بود که در احاديث بدان اشاره شده است؛ ما فقط به اين پرسش پاسخ داده‌ايم که در درجه اول شخص چگونه بداند که متوجه کعبه شود.
البته همچنان راه مؤثرتري براي اين که کسي بتواند رابطه بين تياسر و علايم را تصور کند، وجود دارد. کسي ممکن است آنها را فقط به مثابه قواعد تجربي قابل اعتمادي براي به دست آوردن تقريبي جهت کعبه به شمار آورد، نه بيش از آن. ^۲ بنابراين، مي‌توانيم فرض کنيم که در مورد خاص عراق و سرزمين‌هاي متصل به آن، مي‌دانستند که اين علايم جهتي را نشان مي‌دهد که اندکي بيش از حد به راست متمايل است. در نتيجه، معقول بود که به هر کس تعليم داده شود که آنها را به کار گيرند تا اندکي به چپ متمايل شوند. در اينجا با تبييني براي تياسر مواجه هستيم که ربطي به عدم تقارن حرم ندارد. اينک دو پرسش ممکن است پديد آيد: نخستين پرسش ـ که پاسخگويي به آن کاملاً فراتر از حدود صلاحيتم است ـ آن است که آيا در واقع، اين علايم براي عراق و سرزمين‌هاي متصل به آن چنان بودند که شخص را بيش از حد به راست منحرف کنند. دوم، آن که آيا فقهاي امامي ـ که مدافع تياسر بودند ـ به اين صورت فکر مي‌کردند. و من شاهدي در متون پيدا نمي‌کنم که آنان چنين فکر کرده باشند.
با اين همه، اگر کمي دامنه کار خود را بگسترانيم، مي‌توانيم سرنخ‌هايي از چنين فهمي ميان عالماني که خود مدافع تياسر نبودند، بيابيم. در مواجهه‌اي که بين دو عالم هوشمند و متبحر قرن هفتم/ سيزدهم رخ داد، نصيرالدين طوسي با معضلي درباره تياسر ـ که به زودي به آن خواهيم رسيد ـ محقق حلي را به چالش گرفت. ^۳ محقق در رساله‌اي که در پاسخ نوشت، در جايي اظهار داشت که اگر جهت کعبه را ندانيد، بايد از علايم استفاده کنيد، ليکن اين کار تضمين نمي‌کند که دقيقاً روياروي جهت قبله باشيد. ^۴

حداقل بخشي از آن قرار گرفتن در نماز را به حداکثر رسانده است؛ ليکن در صورتي که وي به جاي هشت مايلي حرم، در هشتصد مايلي آن و در قطر باشد، چه مي‌شود؟ در آن صورت، تقريباً انحراف او به سمت چپ کمتر از يک پنجم يک درجه خواهد بود؛ ^۱ فاصله‌اي چنان اندک که شخص معمولي و بدون ابزارهاي علمي از آن خبردار نخواهد شد. ^۲ کوفه در فاصله‌اي مانند قطر از مکه قرار دارد و در نتيجه، اين حديث با اين معيار نيز معنايي نخواهد داشت؛ هرچند اشکال موضع‌نگارانه و اشکال مثلثاتي از نظر فقهاي امامي پنهان نبود، به نظر مي‌رسد که تنها در دوران صفوي پديدار شد. ^۳

4. نجوم

اگر تبيين عمل انحراف به چپ ـ که به وسيله اين حديث به دست داده شده است ـ رهگشا نيست و ديديم که به دو دليل ناکام است، در اين صورت، چه تبيين بديلي مي‌توانيم پيشنهاد کنيم؟ اين حديث به ما مي‌گويد که منبع مشکل در حجاز است، اما ديديم که اين تبيين ما را به جايي نرساند. بنابراين، به جاي آن، اجازه دهيد که اين فرضيه را پيش کشيم که مشکل ممکن است در عراق نهفته باشد.
اگر ما خود را لحظه‌اي به آثار عالماني که تياسر را تأييد کردند، محدود کنيم، در خواهيم يافت که اين موضوع جاي خود را غالباً در کنار گزارش‌هاي نشانه‌هاي نجومي (علامات، اَمارات) ^۴ مي‌يابد که فقهاي امامي منطقه به منطقه را با فراهم آوردن قواعدي ساده براي يافتن قبله فهرست کرده‌اند؛ براي مثال، اين که در عراق شخص بايد ستاره الجَدْي را پشت شانه راست خود داشته باشد. ^۵ از اين رو، در عمده اين آثار، تياسر بي‌درنگ قبل از، ^۶ بلافاصله بعد از، ^۷ و حتي در ميانه بحث ^۸ از اين علايم پديدار مي‌شود. در