171
فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51

ABSTRACTS

Writers of Hadith Collections before Kulayni

By Seyyid Kazim Tabatabi Ph.D and Ellieh Rezadad

According to the author of the article, this study has been organized by comprehensive reference to indexes and the sources of authorities [of Hadith] and intends to prove the hypothesis that there existed collections of Hadith on all the various subject matters before the [compilation of] the Four Books of Hadith and to briefly mention the authors of collections of Hadith on all the various subject matters before Kulayni. A logical classification of traditions on the basis of themes is one of the best ways of [attaining] accurate understanding of Hadiths, [a method] which has been the focus of perennial attention of jurists and scholars of Hadith since a long time ago. On this basis, collections containing Hadiths arranged on theme basis on all the various subject matters had been gradually written until the circumstances for compiling the Four Books of Hadith were made ready at the start of the first half of the fourth century AH. In this paper, the author gives an account of hadith collections such as: al-Jami fi al-Fiqh, al-Jami fi Sair Abwab al-Haram wa al-Halal, Kitab Mubawab fi al-Haram wa al-Halal, al-Jami al-Kabir fi al-Fiqh, Kitab Mubawab fi al-Faraid, and etc. Key Words: Hadith Collections, Writers of Hadith Collections, the Four Books, Kulayni.

Halabis Book as a Written Source in Compiling al-Kafi

Ehsan Sorkhei

The author of the present paper, as part of reconstruction project of Halabis book, tries to investigate ubaydullah and Muhammad


فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51
170

آيا مي‌توانيم اين مطلب را در بستر عقلاني گسترده‌‌تري قرار دهيم؟ بي‌گمان، اصالت تفکر امامي در دوران صفوي مطرح است. ۱ يک جنبه اين مطلب، آغاز جدل اخباري است؛ بحثي که به گفته کلبرگ، «پرداختگي تفکر شيعي را گسترش فراوان داد» ۲ و به گونه‌اي مشخص‌تر در دوران صفوي قيل و قال گسترده‌اي درباره مسأله قبله پديد آمده بود. ۳ هرچند جزئيات اين مسأله مستقيماً خارج از بحث ماست، بي‌شک، نتيجه آن بود که بحث قبله را به «موضوعي داغ» بدل ساخت. ۴ بنابراين، مطمئناً مي‌توانيم اميدوار باشيم که شولستاني را با جنبه‌هاي ديگر تفکر صفوي در زمانه‌اش پيوند بزنيم.
در اينجا اجازه دهيد تا اندکي از بحث دور شوم و درباره موضوع گسترده‌‌تري اظهاراتي کنم؛ پيدايش انديشه مدرن. ما گرايش داريم تا آن را با برآمدن عقل‌گرايي گره بزنيم، حال آن که اين کار بي‌ترديد خطاست، اما اين همة قصه نيست. طبيعتاً عقل‌گرايان با انتزاعات ظريف و پالوده راحت هستند و با تاريخ و باستان‌شناسي، که مجموعه‌اي از جزئيات در هم بر هم است، ميانه‌اي ندارند؛ به عبارت ديگر، آنان سره‌گراياني هستند که مسلماً ممکن است با اخباريان همساز‌تر باشند، تا فرهنگ عقلاني اصوليان. نوشته‌هاي مدرن در اين رشته‌ها بيشتر وامدار باستان‌شناسان است تا عقل‌گرايان؛ باستان‌‌شناسان بودند که روش‌‌هاي واژه‌شناسي تاريخي و باستان‌شناسي را، که با آن اينک گذشته را بازسازي مي‌کنيم، گسترش دادند. برآمدن باستان‌‌شناسي محصول توسعه چند قرن اخير بوده است. پيش‌تر اين مسأله پديد نيامده بود و هنگامي که در قرن‌هاي شانزدهم تا هيجدهم پديدار شد، در دو نقطه جهان که کاملاً از هم مجزا بودند، شکل گرفت، اروپا و آسياي شرقي. هيچ جنبش فرهنگي بزرگي از اين دست در تمدن‌هايي که ميان دو اين نقطه قرار دارند، پديد نيامد: تمدن‌هاي جوامع مسيحيت ارتودکس اروپاي شرقي، تمدن هندوهاي هند، و تمدن جهان اسلام. همان‌گونه که تريگِر در تاريخ انديشه باستان‌شناختي خود مي‌نويسد. باستان‌‌شناسي: «در خاورميانه، حتي جايي که ملت‌هاي اسلامي در دل آثار باستانيِ تأثيرگذار مي‌زيستند، نتوانست رشد کند». ۵ اين تعميم درست است، ليکن مقاله حاضر نشان مي‌دهد که هنوز مي‌توانيم اينجا و آنجا نقضي بر آن وارد کنيم.

1.. در جاي ديگري کوشيده‌ام اين مطلب را با توجه به جنبه محدودي از تفکر امامي ترسيم کنم (کوک، امر به معروف، ص۲۸۲).

2.. کولبرگ، ابعاد انديشه اخباري، ص۱۵۳، نيز، ر.ك: همان، ص۱۴۷ درباره «رنسانس ادبيات اماميه قديم» که به وسيله اخباريه عرضه شد.

3.. نيومن، به سوي بازبيني مکتب فلسفي اصفهان، ص۱۸۰- ۵؛ نيومن، افسانه مهاجرت علما به ايران صفوي، ص۹۹-۱۰۱ و ۱۰۵؛ کينگ، جهان ـ نقشه‌ها، ص۱۳۴- ۸. توجه کنيد که گويي پاي مسجد کوفه به ميان کشيده شده است (نيومن، به سوي بازبيني مکتب فلسفي اصفهان، ص۱۸۱).

4.. اين عبارت از کينگ است (جهان ـ نقشه‌ها، ص۱۳۴).

5.. بي. تريگر، تاريخ انديشه باستان‌شناختي، ويرايش دوم، ص۷۷. اين مفهوم ضمني که چه بسا عالمان مسلمان پيشامدرن تعلق خاطر باستان‌‌شناسانه اصيلي نسبت به آثار کهن خاورميانه گسترش داده باشند، محتمل است.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51
    تاريخ انتشار :
    بهار 1388
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 24423
صفحه از 171
پرینت  ارسال به